Drenthe gaat bollenteelt in waterwingebieden niet aan banden leggen

Aanleiding voor de vragen is het voornemen van Gelderland om wel een verbod op niet-biologische bollenteelt in te stellen nabij waterwingebeiden. Gelderland constateerde namelijk dat op zeven locaties in grondwaterbeschermingsgebieden er te grote hoeveelheden gewasbeschermingsmiddelen in het grondwater zaten.

De PvdA wil weten of er in Drenthe sprake is van soortgelijke situaties. Dit is niet het geval. Uit een interne analyse met de gegevens van de Basisregistratie Gewaspercelen (BRP) van RVO blijkt dat in de Drentse grondwaterbeschermingsgebieden nagenoeg geen bloembollen worden geteeld. Alleen in het beschermingsgebied Dalen komt lelieteelt voor. Het gaat daar om totaal zes hectare. In het Drentsche Aa-gebied, waar het oppervlaktewater wordt gebruikt voor de drinkwaterwinning, worden wel bloembollen geteeld. In 2024 betreft dit 185 hectare, waarvan het merendeel lelieteelt is (108 hectare).

Verbod weinig effect

Dat er in Drenthe weinig bollenteelt voorkomt in grondwatergebieden, heeft mogelijk te maken met het huidige verbod op het aanleggen van nieuwe beregeningsputten om verstoring van de ondergrond te voorkomen. In de bollenteelt wordt in het voorjaar beregend om nachtvorstschade te voorkomen en in het groeiseizoen tegen gevolgen van droogte. ‘Een verbod op (niet-biologische) bollenteelt heeft in de grondwaterbeschermingsgebieden in Drenthe dan ook geen toegevoegde waarde’, schrijft GS.

Het Drentse provinciebestuur werkt in de Drentsche Aa samen met gebiedspartners om het gebied te beschermen als bron voor drinkwater. Daarnaast wil de provincie experimenteren met een gebiedsgerichte aanpak voor schoon water. ‘Deze experimenten zijn bedoeld om innovatieve oplossingen te vinden: denk aan nieuwe technologieën en landbouwmethoden’.

Wettelijke taak of niet?

PvdA vindt dat het instellen van een verbod op bollenteelt in waterwingebieden een voortvloeisel is uit de wettelijke kerntaak van de provincie om in haar ruimtelijke beleid te werken aan een ‘evenwichtige toedeling van functies aan locaties’. Dit zou bijdragen aan een gezonde en fysieke leefomgeving. Volgens GS is dat niet direct een wettelijke kerntaak van de provincie, maar een verantwoordelijkheid van het gemeentebestuur. Pas als lokale regels geen soelaas bieden, komt de provincie in beeld.

Daarnaast meent Drenthe dat het primair aan het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) om te bepalen welke gewasbeschermingsmiddelen worden toegelaten. ‘Het ruimtelijk instrumentarium, zoals dat is verankerd in de Omgevingswet, kan hier aanvullend op werken, maar brengt op zich geen plicht voor de provincie met zich mee om te komen tot ruimtelijke beperkingen. Op dit punt bestaat beleidsruimte om deze beperkingen wel of niet vast te stellen. Ruimtelijke beperkingen kunnen dus op het belang van een evenwichtige toedeling van functies aan locaties worden gebaseerd, maar vanzelfsprekend is dit niet. Uiteindelijk blijft het een politiek-bestuurlijke afweging of hiervoor wordt gekozen en, zo ja, op welke wijze.’

Meer onderzeok naar risico's bollenteelt

Bosch wil weten of Drenthe net zoals Flevoland en Overijssel bereid is om te onderzoeken of er nadere eisen moeten worden gesteld aan de bollenteelt nabij kwetsbare locaties, zoals waterwingebieden. Het provinciebestuur laat weten dat de Gebiedsdossier voor alle winningen (inclusief Drentsche Aa) de komende maanden worden geactualiseerd. Daarbij worden ook alle risico’s opnieuw in kaart gebracht. ‘Hierbij gaat het onder andere om gewasbeschermingsmiddelen die een bedreiging kunnen vormen voor de waterwinning, waaronder middelen die in de bollenteelt worden gebruikt. Hiervoor wordt onder andere gebruik gemaakt van de monitoringsgegevens van de waterbedrijven. De opgaven uit deze Gebiedsdossiers worden vervolgens vertaald in een nieuw maatregelenprogramma. Het huidige Uitvoeringsprogramma grondwaterbescherming loopt tot en met 2025.’

Ruilverkaveling

LTO Noord is geen voorstander van een verbod, maar staat wel open voor andere opties zoals herverkaveling. PvdA vraagt aan het college of dit een reële optie is. ‘LTO heeft de suggesties gedaan ruilgrond in te zetten om te experimenteren met minder grondwater belastende gewassen - zoals granen en vezelgewassen - binnen grondwaterbeschermingsgebieden en de teelt van intensievere gewassen buiten het grondwaterbeschermingsgebied. Wij staan ervoor open dit samen met LTO nader te onderzoeken. Met agrariërs in de grondwaterbeschermingsgebieden zijn wij in gesprek en onderzoeken wij op welke wijze de agrarische bedrijfsvoering kan worden gecombineerd met het verbeteren van de grondwaterkwaliteit in grondwaterbeschermingsgebieden.’

Ondertussen volgt Drenthe de ontwikkelingen in Gelderland. Het voorstel om niet-biologische bloembollenteet in grondwaterbeschermingsgebieden ligt nog tot 3 oktober ter inzage. Daarna moeten de Gelderse Staten er nog over beslissen.