Blauwdruk voor station omzetting groene reststromen in bokashi overhandigd

Sinds 2018 onderzoeken Hogeschool Van Hall Larenstein samen met Mulder Agro, Noardlike Fryske Wâlden, gemeente Dantumadiel, Wetterskip Fryslân en zes boeren in Noordoost Friesland wat toepassing van bokashi op grasland en maisland voor effect heeft op onder andere het bodemleven, bodemchemie, gewasopbrengst en gewaskwaliteit. Het onderzoek maakt onderdeel uit van het overkoepelende kennisprogramma Circulair Terreinbeheer. Het doel daarvan is het realiseren en verbeteren van de biomassakringlopen bij terreinbeheer, gericht op boeren, beheerders en beleidsmakers.

Zes locaties

Op de zes locaties in Noordoost Friesland liggen proefvelden waarop de toepassing van bokashi plus drijfmest wordt vergeleken met bemesting via alleen drijfmest. De totale aanvoer aan stikstof is gelijk tussen de behandelingen. Het onderzoek loopt eind 2024 af en dan wordt de balans opgemaakt. Binnen het onderzoek is een blauwdruk opgesteld, met als doel dat dit als basis kan dienen voor een groenstation waar lokale groene reststromen omgezet worden in bokashi.

Biomassa-inventarisatie

In de blauwdruk is een biomassa-inventarisatie opgenomen voor een gebied met een 5 km-radius in de gemeente Dantumadiel. ‘Met deze inventarisatie hebben we een indruk gekregen van hoeveel materiaal er beschikbaar is’, aldus de onderzoekers. Binnen de radius is al het bermmaaisel meegenomen dat schoon en onverdacht aangeleverd kan worden, dus geen bermen met mogelijke vervuiling langs N-wegen, schoolroutes of binnen een bebouwde kom. Op basis van de verkregen biomassa is berekend hoeveel de gemeente kan besparen door het maaisel lokaal af te zetten. ‘Een besparing van meer dan 50 procent is hierbij haalbaar’, melden de onderzoekers.

75 procent kostenbesparing

Op dit moment wordt laagwaardig natuur- en bermgras, tegen kosten voor gemeenten en terrein beherende organisaties (TBO’s) verwerkt. Als agrariërs deze stromen lokaal mogen verwerken en geld toe krijgen voor deze verwerking, dan kunnen boeren ook flink besparen op de aankoop van bodemverbeteraars. Opgeteld kan dit leiden tot wel 75 procent kostenbesparing op het boerenerf.

Koolstof opbouwen

Melkveehouder Jan Auke Bos wil vanuit zijn bedrijf graag koolstof opbouwen in de bodem in het kader van klimaatverandering: ‘Door bokashi toe te voegen aan de bodem zetten we het bodemleven aan het werk en wordt deze koolstof opgenomen in de bodem.’ Dagelijks bestuurder van Wetterskip Fryslân Cees Pieter van Burgsteden vult aan: ‘Organische stof opbouw is zeer belangrijk want elke procent stijging in organische stof in de bodem betekent op een hectare 400 kuub extra waterberging. Dit is ongelofelijk belangrijk in het kader van klimaatverandering.’

Kwaliteitsbewaking materiaal

De blauwdruk beschrijft verder de recente wetenschappelijke inzichten en hoe zorggedragen kan worden voor de kwaliteit van het aangeleverde materiaal. Ook komt de wet- en regelgeving aan bod en is er een uiteenzetting van wat toegestaan is, welke ontheffingen nodig zijn en hoe het zit met de mestboekhouding. De onderzoekers opnieuw: ‘Wanneer er dierlijke mest aan bokashi wordt toegevoegd om de verhouding koolstof en stikstof in het product te verbeteren, dan wordt de regelgeving complexer. Verwerking van biomassa van het eigen agrarische bedrijf is toegestaan, maar om op het boerenerf aangevoerde reststromen te verwerken tot bokashi en dit toe te passen is nog niet toegestaan binnen huidige de wet- en regelgeving.’

Circulair Terreinbeheer

Landelijk wordt vanuit Circulair Terreinbeheer wetenschappelijke- en praktijkkennis verzameld om nieuw beleid te ontwikkelen voor lokale verwerking en toepassing van plantaardige reststromen, hieronder vallen onder andere bokashi en compost.