Column: Zelflerend vermogen in natuurbeheer

Neem bijvoorbeeld de Terrein Beherende Organisaties (TBO’s) die in Nederland verantwoordelijk zijn voor het beheer van natuurgebieden. Zij herhalen voortdurend in de media, in beleidsvergaderingen en in andere publieke arena’s één cruciaal punt: de terreinen die zij beheren, dát is natuur. Natuur is van vitaal belang voor het behoud van onze wereld, zeker in tijden van klimaatverandering. Het is een boodschap die we zo vaak horen, dat het een vanzelfsprekendheid is geworden in onze maatschappij. Zonder er veel over na te denken, leren we als gemeenschap dat TBO’s de hoeders van de natuur zijn en dus cruciaal voor onze toekomst.

Maken wij als mensen en gemeenschappen op dezelfde manier gebruik van ons leervermogen

Daarbij komt dat TBO’s veel subsidie nodig hebben om hun werk te doen, en dat belang weten ze uitstekend te communiceren. Hoe meer natuur zij beheren, hoe groter hun invloed en hoe meer middelen zij kunnen claimen. Dit is geen kritiek op hun werk: natuurbehoud is onmisbaar. Het roept wel de vraag op: in hoeverre passen zij een soort ‘maatschappelijke kunstmatige intelligentie’ toe? Door voortdurend dezelfde boodschap te herhalen, voeden ze het collectieve bewustzijn, dat ze op zijn beurt versterkt met meer subsidies en meer invloed. Het slimme hierin is dat het zelflerend vermogen van de maatschappij - het vermogen om patronen te absorberen en eigen te maken - wordt ingezet om het belang van deze organisaties te vergroten. En dit doet ons nadenken: is dit alleen eigen aan kunstmatige intelligentie, of maken wij als mensen en gemeenschappen op dezelfde manier gebruik van ons leervermogen?

Wat zou er gebeuren als boeren hun essentiële bijdrage aan het klimaat en levensonderhoud net zo krachtig onder de aandacht brengen?

Wat kunnen wij, als landbouwsector, hiervan leren? Terwijl TBO’s hun boodschap stevig hebben verankerd in het publieke bewustzijn, lijkt de rol van de landbouw vaak onderbelicht. Wat zou er gebeuren als boeren hun essentiële bijdrage aan het klimaat en levensonderhoud net zo krachtig onder de aandacht brengen? Het is een vraag om over na te denken, want als sector die cruciaal is voor ons voortbestaan, zou het delen van ons verhaal wel eens het verschil kunnen maken.