Wiersma belooft boeren meer rust op Agractie-bijeenkomst
De zaal in in de dancing was bijna tot op de laatste stoel gevuld. Boeren reisden zelfs helemaal uit onder meer Brabant en Flevoland af naar Overijssel om de minister in actie te kunnen zien.
Daarbij hoefden ze zeker niet stil te zitten, want Agractie hield een interactieve avond. Alle aanwezigen hadden een groen en rood fel papier op hun stoel liggen. Daarmee konden ze aangeven of ze het eens waren met een stelling van Agractie of niet. Deze stellingen hadden betrekking op meerdere actuele onderwerpen: stikstof, mest en grondgebondenheid.
Inzet moet beloond worden?
Eén van de stellingen luidde: ‘Als mijn inspanningen aantoonbaar bijdragen aan de verbetering van de natuur, dan ben ik bereid om mij daarvoor in te zetten als boer.’ Dat bleek een lastige stelling, want de ene helft van de zaal kleurde rood en de andere helft groen.
Een jonge boer kreeg de microfoon: „Je kunt niet tegen deze stelling zijn. Maar, aantoonbaar betekent ook dat er een goed verdienmodel tegenover moet staan. Als het alleen geld kost en niks oplevert, dan heb je er ook niks aan." Iemand met een rood kaartje is kort, maar krachtig. „We hebben geen stikstofprobleem, maar een wetsprobleem.”
Wiersma reageert: „We kunnen vaststellen dat we niet meer stikstof mogen uitstoten met elkaar door allerlei gerechtelijke uitspraken en EU-verordeningen.” Stikstofreductie blijft daarom nodig, legt de minister uit. Ze kiest daarbij voor een andere benadering. „We moeten de ammoniakverliezen op het bedrijf terugbrengen. Dat kan met bedrijfsspecifieke doelsturing. Aan dat beleid werk ik momenteel.”
Doelsturing
Ook de Kritische Depositie Waarde (KDW) uit de wet halen is een streefpunt. Wiersma: „We moeten af van de focus op stikstof. De belangrijkste factor voor de natuur is hydrologie. De beschikbaarheid van voldoende water is goed voor de natuur.”
Alle oplossingen om de vergunningverlening op gang te brengen en naar ander natuurbeleid te gaan, liggen op tafel bij de ministeriële commissie. De BBB-bewindsvrouw houdt de kaarten tegen de borst over wat er in het Catshuis wordt besproken op dit moment. Ze was daarentegen wel helder over het tijdspad. „Als de Commissie Schoof klaar is, dan is het stikstofprobleem opgelost. Binnenkort is er besluitvorming over de voorjaarsnota in de Tweede Kamer. Ik heb niet de illusie dat de commissie daarna opgeheven kan worden, die moet nog wel een tijdje door.”
Terug bij af?
Een stelling die daarop aansluit: ‘Als we de wettelijke KDW-doelen vervangen door een ander stikstofdoel, zijn we terug bij af.' De hele zaal stak de groene kaart in de lucht. Er was slechts één iemand die het niet eens was. Hij had een duidelijke mening. „Het hele landbouwbeleid van de laatste jaren is bedoeld om de boer weg te krijgen. Daar moeten we vanaf. We moeten naar realistisch beleid.” De boer krijgt een applaus.
Wiersma beaamt dat het nieuwe beleid realistisch moet zijn. Maar welk emissiedoel komt er voor de KDW in de plaats? „Ik kan daar nog niet op vooruitlopen. Dat is een zorgvuldig proces.”
Tekst gaat verder onder de foto's
Behoud landbouwgrond
Het beschermen van landbouwgrond kwam ook terug. De stelling daarover was of de Markerwaard ingepolderd moet worden voor realisatie van extra vruchtbare landbouwgrond. De reden: Nederland te vol is en er te weinig ruimte voor allerlei projecten. De Markerwaard zou een polder tussen Flevoland en Noord-Holland worden. In 2003 werd besloten om het westelijke deel van de Flevopolders toch niet te realiseren. Dit is nu water en onderdeel van het IJsselmeer. Zou dat inpolderen alsnog moeten?
Landbouwgrond moet landbouwgrond blijven, meent Wiersma. Ze ontwikkelt daarom ook een afwegingskader waarmee gekeken kan worden of grond binnen de sector moet blijven of niet. „Nederland is een dichtbevolkt land. Als we alle ruimteclaims willen invullen, dan hebben we drie keer ons land nodig.” De minister wijst ook op de geopolitieke spanningen. „Voedselzekerheid is jarenlang onderbelicht geweest. Met de huidige geopolitieke spanningen ligt de focus op defensie en veiligheid, terwijl je pas echt onrust krijgt als er geen voedsel meer is.”
Wat de minister vindt van de stelling vindt dat de Markerwaard weer ingepolderd moet worden? „Ik onthoud mij van politieke vragen vanavond.”
3 Gve en mestplaatsingsruimte
Al die landbouwgrond is hard nodig voor boeren die willen extensiveren . Agractie was benieuwd of de aanwezigen er iets voor voelen of ze met drie grootvee-eenheden per hectare al hun mest op eigen grond mogen plaatsen.
Dat leverde zowel rode als groene papiertjes op. Iemand met een rood vel: „Wat doen we met alle mest die uit het buitenland komt, terwijl we in Nederland een mestprobleem hebben?", vraagt hij aan de minister.
Zij reageert: „De vrije markt geldt ook voor mest. In Zeeland speelt dat het bijvoorbeeld dat er mest uit het buitenland wordt gehaald. Ik kan alleen de vrije markt niet aan bande nleggen. Aan de andere kant exporteren we ook mest. Ik heb Raymond Knops aangesteld als mestgezant om te kijken hoe mestverwerking en de export opgeschaald kunnen worden."
Afbouw derogatie
In 2026 worden die problemen naar verwachting groter, als er door het wegvallen van de derogatie nog maximaal 170 kilogram stikstof uit dierlijke mest per hectare geplaatst mag worden. Een meerderheid in de zaal vindt dan ook dat er een overgangsregeling opgezet moet worden, zodat er meer dierlijke mest in plaats van kunstmest geplaatst kan worden.
Een oudere melkveehouder vindt het zorgelijk de mest voor torenhoge kosten wordt afgevoerd, en dat kunstmest aangevoerd moet worden.
De minister wil dat de Nitraatrichtlijn herzien wordt en is daar met collega-landen, zoals België en Luxemburg, voor aan het pleiten bij de Europese omissie. Daarbij pleit ze voor een evaluatie van de Nitraatrichtlijn en dus de 170 kilogram. „Ik vind dat de bemestingsnorm moet aansluiten bij de klimatologische omstandigheden en de bodemkwaliteit. Nederland is geen Spanje."
Een aanwezige boer wil Wiersma tussendoor complimenteren voor haar optreden „Ik ben al 48. Ik heb nog nooit meegemaakt dat we een minister hadden die zulke duidelijke antwoorden gaf en die we zo lang konden bevragen." De zaal applaudisseert luid.
Politieke realiteit
Wiersma vertrekt na ruim een uur zonder de aanwezige pers te woord te willen staan. Ze zegde toe alle zorgen van de boeren uit de zaal te nemen. „Maar, ik kan niet iedereen bedienen. Weet dat ik oprecht met alle energie die ik heb, er elke dag voor ga om de landbouw perspectief te bieden.”
Dat is zeker geen gemakkelijke opgave, zei ze al eerder op de avond. „Sommige mensen denken dat als je minister bent, je alles voor het zeggen hebt. Maar, dat is niet zo. Je hebt te maken met de politieke realiteit in Den haag. Daar zit een coalitie met verschillende partijen die allemaal een uiteenlopende visie hebben op de landbouw. Dat betekent dat ik harder moet werken om meerderheden voor mijn beleid te krijgen.”
Die conclusie trok ook Agractie-bestuurslid Erik Luiten ook toen Wiersma was vertrokken. „Je merkt dat het lastig voor haar is. Ik heb wel het gevoel dat ze goede intenties heeft, maar weet niet of ze altijd wel medewerking op alle plekken krijgt. Politiek wordt het haar niet altijd even makkelijk gemaakt. Dat kunnen we allemaal zien bij debatten. Ze krijgt niet altijd zomaar de steun van haar eigen coalitie. Dat vind ik jammer en het verbaasd mij eigenlijk ook wel. Ik vraag me dan af of er niet meer afstemming aan de voorkant plaatsvindt, zodat haar voorstellen op een meerderheid kunnen rekenen."
Veel dossierkennis
Hoewel Wiersma niet echt concreet werd en in algemeenheden bleef hangen, zijn boeren tijdens het naborrelen tevreden over het optreden van de minister. Ze kwamen ook om bijgepraat te worden over de actuele ontwikkelingen binnen de sector en hadden geen baanbrekende uitspraken verwacht. De boeren hebben vertrouwen in haar, maar weten ook dat het een lastige opgave is omdat Wiersma ook gebonden is aan eerder gemaakte afspraken.
In de onderstaande video blikken voorzitter Alien van Zijtveld van Agractie, melkveehouder en NMV-regiobestuurder Arend Praas en twee jonge Achterhoekse melkveehouders terug op de avond.
