Ondanks kritiek zet Bond Friese VogelWachten de campagne 'Poes in de mand' door: 'We hebben bewijs'

Nu levert BFVW bewijs dat katten een aandeel hebben in de predatie van weidevogelkuikens, via een onafhankelijke onderzoeker. Esther Swankhuisen, ecoloog en promovendus aan de Rijksuniversiteit Groningen, deed onderzoek naar katten in Soarremoarre bij Akkrum.

Twintig katten kregen zenders en wildcamera’s legden ook ongezenderde katten in het veld vast. „We zien dat veel boerderij- en huiskatten het weidevogelgebied ingaan", vertelt Swankhuisen. „In het donker zijn ze nog actiever. Kattenbezitters schrikken van de kilometerslange afstanden die hun kat aflegt."

Vier van de vijftien gedode kuikens

Op camerabeelden verscheen achthonderd keer een predator, waaronder honderd keer een kat. Ook mogelijk verwilderde katten werden vastgelegd. „Soms zagen we bij een nest een kat met een ei in de bek.” DNA-onderzoek wees katten aan als dader in vier van de vijftien gevallen van gedode kuikens. Swankhuisen: „Dat vind ik veel. Want deze predatie komt bovenop die van natuurlijke jagers. Elk kuiken dat doodgaat is er één te veel! En ja, we hebben dus bewijs dat katten ook kuikens doden.”

Katten zorgen daarnaast voor verstoring. „Voor vogels maakt het niet uit of het een vos of kat is: beide betekenen gevaar. Kuikens vluchten en vogels verlaten het nest, waardoor broedsels mogelijk niet uitkomen.”

Kat binnenhouden

Swankhuisen noemt het zonde als beschermingsmaatregelen ondermijnd worden door huisdieren. Vossen, steenmarters en verwilderde katten worden bejaagd, maar loslopende boerderij- en huiskatten gaan vrijuit. Ze steunt daarom de campagne ‘Kuikens in het land, poes in de mand’ die weer is gestart. Die roept kattenbezitters op hun kat van half april tot en met juni ’s nachts binnen te houden. „Ik snap dat dat lastig is, maar probeer het toch! Je wilt toch niet dat jouw kat een gruttokuikentje doodt?”

Haar tip is binnen met de kat te spelen zodat die energie kwijtraakt. Ook boeren moeten hun verantwoordelijkheid nemen, stelt ze. „Boerderijkatten laten wennen aan vaste voerplekken en ’s avonds de schuurdeur sluiten. Dan kunnen ze binnen nog op muizenjacht. Probeer het!”

Kritiek op kat binnenhouden

De kat binnenhouden, daar zien ze bij Katten Kenniscentrum Nederland helemaal niks in uit dierenwelzijnsoogpunt, blijkt uit een opniniestuk in regionale en landelijke dagbladen. 'Elk voorjaar laait de discussie op over de kat als dé grote vogelkiller. Maar klopt dit beeld wel? En helpt het écht als we alle katten binnenhouden? Helaas is het niet zo simpel', schrijft Maggie Ruitenberg van het kenniscentrum.

Zij basseert zich ook op wetenschappelijk onderzoek. 'Circa 78 procent van de prooien van d ekat bestaat uit kleine zoogdieren, zoals ratten. Diezelfde ratten zijn ook actieve jagers op vogelkuikens, eieren en verstoren nesten. Haal je de ene predator weg, dan neemt een andere vaak snel in aantal toe. Zo zou bijvoorbeeld de rattenpopulatie kunnen exploderen.'

Schuurkatten

Ze noemt verlies van leefgebied, gewasbeschermingsmiddelen en klimaatverandering als belangrijkste factoren waarom vogels het zwaar hebben in Nederland. 'Toch kunnen we niet ontkennen dat katten soms wél de laatste druppel zijn. Dit geldt met name voor verwilderde katten en schuurkatten: zij zijn bijzonder succesvolle jagers en leven vaak in gebieden waar kwetsbare, op de grond broedende weidevogels nestelen.'

Volgens het kenniscentrum lopen de schattingen uiteeen: zo'n 135.000 tot 1,2 miljoen katten zwerven, of het is onbekend wie de eigenaar is. 'Verplicht binnenhouden is niet de oplossing. Voer een verplichting in om alle katten te chippen en te registreren. Zo heeft elke kat een verantwoordelijke eigenaar. Cruciaal hierbij zijn voorlichting en bijhouden van gegevens door de eigenaar en overheidshandhaving. Voer ook een castratieplicht in voor katten die buiten vrij rondlopen. Dit vermindert het aantal zwerf- en verwilderde katten aanzienlijk.'

'Castratieprogramma betalen vanuit het agrarisch natuurbeheer'

Structurele financiering voor campagnes over verantwoord kattenbezit en TNCR-programma's kunnen ook een oplossing zijn, denkt het kenniscentrum. TNCR staat voor Trap (vangen), Neuter (castrereren/steriliseren), Return/Relocate (herplaatsen of terugplaatsen) en Care (monitoren en nazorg bieden). 'Koppel dit aan subsidies voor agrarisch natuurbeheer die boeren stimuleren samen te werken met organisaties die zich hiermee bezighouden.'