Veld-post.nl logo

  • Menu
  • Nieuws
    • Home
    • Provincies

      Subcategorieën

      • Drenthe
      • Flevoland
      • Friesland
      • Groningen
    • Politiek
    • Waterschappen
    • Melkvee
    • Akkerbouw
    • Varkens
    • Pluimvee
    • Opinie
    • Sterke Erven
  • Marktcijfers
  • Video & foto
  • Dossiers
  • Kennispartners
  • Vakblad
    • Vakblad
    • Jaargangen
    • Verschijningsdata
    • Abonneren
    • Proefnummer aanvragen
    • Sterke Erven
  • Evenementen
  • Top
  • Het LeerErf
  • Sterke Erven
  • Sterke Erven
NieuwsProvinciesFrieslandFotoserie: Nieuwe energiezuinige vleeskuikenstal

Fotoserie: Nieuwe energiezuinige vleeskuikenstal

Douwe en Hinke Huisman bouwden in het Friese Nijeberkoop een nieuwe energiezuinige stal voor ongeveer 34.000 vleeskuikens. De wanden van de stal bestaan uit F.A.S. panelen. De buitenkant van deze panelen bestaat uit een laagje glasfiber, daartussen zit 20 centimeter piepschuim en daarom isoleren deze wanden zeer goed. Ook koos Huisman een nieuw type energiezuinige LED-verlichting met een hoge lichtopbrengst.
Douwe (64) en Hinke (60) kunnen door de nieuwbouw nu 131.000 vleeskuikens op hun bedrijf houden in vier stallen. Huisman bedacht het F.A..S. stalwandpaneel in samenwerking met het gelijknamige Friese bouwbedrijf. „Naast de hoge isolatiewaarde zijn de pane
De onderste 25 centimeter van de wanden van de stal is wel van beton. Ook zit er nog 25 centimeter beton in de grond. „Ik kan dus tegen de betonrand drukken met de bak van mijn verreiker zonder dat de hele wand omvalt of beschadigd”, vertelt de vleeskuike
Zo ziet het paneel er van binnen uit. Doordat de panelen uit piepschuim en een kunststoffen laagje glasfiber bestaan, zijn ze zeer licht. „De panelen zijn met twee personen opgezet”, vertelt Huisman. Als hij een deuk in de wanden rijdt met zijn verreiker
In de nieuwe stal van 20 bij 100 meter (binnenwerk) hangen slechts 11 dimbare en oplierbare LED-lampen met ieder 45 ledjes (15 per element) in het midden van de stal. Huisman maakte de verlichting oplierbaar zodat hij de lampen makkelijk schoon kan maken
In de stal hangen daarnaast ook zes dimbare vanglampen. De stal voldoet aan de eisen voor de Maatlat Duurzame Veehouderij (MDV).
Huisman koos voor stalinrichting van Big Dutchman omdat hij met Frilim de beste afspraak kon maken over de complete stalinrichting. In de stal hangen zes drinknippellijnen die over lekschaaltjes beschikken. Vanwege de lengte van de stal (100 meter) zitten
In de stal hangen vijf voerlijnen. Huisman koos voor de nieuwe grilloze Vista voerpan van Big Dutchman. Om de buizen komen nog klemmen te zitten zodat hij de voerpannen voor het schoonspuiten kan kantelen.
De voer- en drinklijnen zijn elektrisch oplierbaar. De drinknippellijnen kan de vleeskuikenhouder ook met de hand omhoog lieren. „Dat is voor de finetuning”, zegt hij. Bijvoorbeeld in het begin, zodat hij de nippellijnen zo hoog kan draaien dat alle eenda
In het midden van de stal staat een warmtewisselaar die de ventilatie de eerste twee weken moet verzorgen. In de warmtewisselaar zitten 6 filters die het stof uit de stallucht halen. Een compressor zorgt ervoor dat de filters dagelijks schoon gemaakt word
De inblaas en de uitzuig van de warmtewisselaar.
De inblaaslucht van de warmtewisselaar wordt in de stal langs het plafond naar boven geleid, tot het zeil in midden van de stal. Van daaruit wordt de lucht met ventilatoren tegen de voor- en achterkant van de stal geblazen, weerkaatst hier tegen aan en ko
Huisman koos net als in zijn andere stallen voor 100-procent lengteventilatie vanwege zijn goede ervaringen. „Vroeger had ik ook nokventilatie in een stal en lagen de stookkosten een stuk hoger. Bij lengteventilatie moet de lucht die vooraan binnenkomt ee
De inltaatventielen gaan met een trekstang open.
De stal wordt straks verwarmd met drie heaters. De vleeskuikenhouder had deze nog liggen. Alle drie heaters zijn oplierbaar.
Net als in zijn andere stallen werkt hij met nevelkoeling. De klemmen om de buizen van de nevelkoeling zijn vastgelijmd aan de F.A.S. panelen.
Huisman bouwde zelf een hogedrukleiding in de stal in. Daar kan hij straks een hogedrukslang op aansluiten tijdens het schoonspuiten van de stal.
Ook maakte de pluimveehouder zelf een lagedrukleiding aan de andere zijkant. Huisman heeft een eigen waterbron en de druk op de leidingen is vrij hoog. „Als we de kraan volledig openzetten spuit het water wel zes meter hoog. Met de lagedruk spuiten we alt
In het midden van de stal bevinden zich de putjes voor de afvoer van het spuitwater.
Bij de nieuwe stal staan net zoals de andere stallen drie silo’s. Eén voor tarwe en twee voor het kernvoer waarvan één voor het eindvoer. De weger staat in een silohut. Alle silo’s op zijn bedrijf beschikken over een aftappunt. „In de tarwe zit vaak veel
Huisman maakt geen gebruik van dakgoten. Tussen en naast de stallen bevinden zich sloten voor de afvoer van regenwater.
Met deze voerkar kan de vleeskuikenhouder voer op het papier doen. Op het bedrijf staat een apart silo waarin hij iedere koppel een paar ton startvoer laat blazen om op papier te doen. Huisman werkt met een zevenweekse planning en ontvangt altijd op dins
De voorkant van stal 3, die naast stal 4 staat. Na het leegladen haalt Huisman zelf de mest eruit met zijn verreiker. Daarna komt er een spuitploeg (die hij inhuurt) om de stallen schoon te spuiten. De vleeskuikenhouder spuit de betonplaat voor de stallen
De voorkant van stal 2. Naast het voerkok van stal 2 bevindt zich de kantine. Links naast stal 2 staat stal 1. Huisman liet de muurplaat hoogte van stal 1 een paar jaar geleden verhogen naar twee meter zodat de stal meer inhoud kreeg en het lucht vanuit d
Huisman kocht een nieuwe noodstroomaggregaat die tot 160 kVA kan. „De oude kon tot 60 kVA en dat is te weinig na de nieuwbouw”, licht hij zijn keuze toe. Tijdens het maken van de foto’s op dinsdagmiddag 3 november zijn installateurs bezig om het aggregaat
De vleeskuikenhouder beschikt over een eigen weegbrug. Vrijdag 13 november van 14:00 uur tot 17:00 uur is de open dag op het vleeskuikenbedrijf van Douwe en Hinke Huisman aan de Abbendijk 2, 8422 DL in het Friese Nijeberkoop.
Douwe (64) en Hinke (60) kunnen door de nieuwbouw nu 131.000 vleeskuikens op hun bedrijf houden in vier stallen. Huisman bedacht het F.A..S. stalwandpaneel in samenwerking met het gelijknamige Friese bouwbedrijf. „Naast de hoge isolatiewaarde zijn de pane
Douwe (64) en Hinke (60) kunnen door de nieuwbouw nu 131.000 vleeskuikens op hun bedrijf houden in vier stallen. Huisman bedacht het F.A..S. stalwandpaneel in samenwerking met het gelijknamige Friese bouwbedrijf. „Naast de hoge isolatiewaarde zijn de panelen door de kunststof buitenlaag ook spekglad en hecht er geen vuil aan, waardoor we ze makkelijk schoon kunnen spuiten en het hygiënischer is”, noemt de Fries de voordelen op. „Beton wordt op den duur poreus zodat schimmels en andere ziekteverwekkers in het beton gaan zitten.” De kunststof Glasfiber is vergelijkbaar met polyester. Van glasfiber worden bijvoorbeeld ook de wanden van koelopleggers gemaakt.
De onderste 25 centimeter van de wanden van de stal is wel van beton. Ook zit er nog 25 centimeter beton in de grond. „Ik kan dus tegen de betonrand drukken met de bak van mijn verreiker zonder dat de hele wand omvalt of beschadigd”, vertelt de vleeskuike
De onderste 25 centimeter van de wanden van de stal is wel van beton. Ook zit er nog 25 centimeter beton in de grond. „Ik kan dus tegen de betonrand drukken met de bak van mijn verreiker zonder dat de hele wand omvalt of beschadigd”, vertelt de vleeskuikenhouder. Boven op de betonrand zijn met purschuim de stalwandpanelen geplakt.
Zo ziet het paneel er van binnen uit. Doordat de panelen uit piepschuim en een kunststoffen laagje glasfiber bestaan, zijn ze zeer licht. „De panelen zijn met twee personen opgezet”, vertelt Huisman. Als hij een deuk in de wanden rijdt met zijn verreiker
Zo ziet het paneel er van binnen uit. Doordat de panelen uit piepschuim en een kunststoffen laagje glasfiber bestaan, zijn ze zeer licht. „De panelen zijn met twee personen opgezet”, vertelt Huisman. Als hij een deuk in de wanden rijdt met zijn verreiker dan kan hij een nieuw paneel plaatsen of deze met een speciale vloeistof weer dichtsmeren.
In de nieuwe stal van 20 bij 100 meter (binnenwerk) hangen slechts 11 dimbare en oplierbare LED-lampen met ieder 45 ledjes (15 per element) in het midden van de stal. Huisman maakte de verlichting oplierbaar zodat hij de lampen makkelijk schoon kan maken
In de nieuwe stal van 20 bij 100 meter (binnenwerk) hangen slechts 11 dimbare en oplierbare LED-lampen met ieder 45 ledjes (15 per element) in het midden van de stal. Huisman maakte de verlichting oplierbaar zodat hij de lampen makkelijk schoon kan maken en vervangen. De buitenste twee elementen van iedere LED-lamp kan hij draaien. „Die staan nu ieder op ongeveer 20 graden, hetzelfde als de dakhelling, zo is de lichtverdeling goed”, zegt Huisman.
In de stal hangen daarnaast ook zes dimbare vanglampen. De stal voldoet aan de eisen voor de Maatlat Duurzame Veehouderij (MDV).
In de stal hangen daarnaast ook zes dimbare vanglampen. De stal voldoet aan de eisen voor de Maatlat Duurzame Veehouderij (MDV).
Huisman koos voor stalinrichting van Big Dutchman omdat hij met Frilim de beste afspraak kon maken over de complete stalinrichting. In de stal hangen zes drinknippellijnen die over lekschaaltjes beschikken. Vanwege de lengte van de stal (100 meter) zitten
Huisman koos voor stalinrichting van Big Dutchman omdat hij met Frilim de beste afspraak kon maken over de complete stalinrichting. In de stal hangen zes drinknippellijnen die over lekschaaltjes beschikken. Vanwege de lengte van de stal (100 meter) zitten in het midden twee drukregelaars. Daarmee wil Huisman voorkomen dat de druk voorin hoger is dan achterin.
In de stal hangen vijf voerlijnen. Huisman koos voor de nieuwe grilloze Vista voerpan van Big Dutchman. Om de buizen komen nog klemmen te zitten zodat hij de voerpannen voor het schoonspuiten kan kantelen.
In de stal hangen vijf voerlijnen. Huisman koos voor de nieuwe grilloze Vista voerpan van Big Dutchman. Om de buizen komen nog klemmen te zitten zodat hij de voerpannen voor het schoonspuiten kan kantelen.
De voer- en drinklijnen zijn elektrisch oplierbaar. De drinknippellijnen kan de vleeskuikenhouder ook met de hand omhoog lieren. „Dat is voor de finetuning”, zegt hij. Bijvoorbeeld in het begin, zodat hij de nippellijnen zo hoog kan draaien dat alle eenda
De voer- en drinklijnen zijn elektrisch oplierbaar. De drinknippellijnen kan de vleeskuikenhouder ook met de hand omhoog lieren. „Dat is voor de finetuning”, zegt hij. Bijvoorbeeld in het begin, zodat hij de nippellijnen zo hoog kan draaien dat alle eendagskuikens erbij kunnen. Na een dag of zes draait de vleeskuikenhouder de twee buitenste banen meestal (handmatig) omhoog tot de kuikens ongeveer drie weken zijn. „Eerst moeten de kuikens de nippels vinden, daarna kennen ze het en gaan ze op zoek. Maar omdat ze relatief weinig drinken is het voor de doorstroming en de smakelijkheid van het water beter dat ik vier in plaats van zes lijnen gebruik”, verklaart hij.
In het midden van de stal staat een warmtewisselaar die de ventilatie de eerste twee weken moet verzorgen. In de warmtewisselaar zitten 6 filters die het stof uit de stallucht halen. Een compressor zorgt ervoor dat de filters dagelijks schoon gemaakt word
In het midden van de stal staat een warmtewisselaar die de ventilatie de eerste twee weken moet verzorgen. In de warmtewisselaar zitten 6 filters die het stof uit de stallucht halen. Een compressor zorgt ervoor dat de filters dagelijks schoon gemaakt worden. „Stof van pluimvee bestaat uit huidschilfers van de dieren en hoe minder die in de stallucht zitten hoe beter”, motiveert Huisman. In twee andere stallen werkt hij warmtewisselaars van Agrosupply, die volgens hem moeilijk schoon te maken zijn. Nu koos hij voor Big Dutchman omdat daar de complete stalinrichting van is. De nieuwe warmtewisselaar reduceert ook veel fijn stof. Volgens Huisman moet dit nog worden aangepast op de RAV-lijst.
De inblaas en de uitzuig van de warmtewisselaar.
De inblaas en de uitzuig van de warmtewisselaar.
De inblaaslucht van de warmtewisselaar wordt in de stal langs het plafond naar boven geleid, tot het zeil in midden van de stal. Van daaruit wordt de lucht met ventilatoren tegen de voor- en achterkant van de stal geblazen, weerkaatst hier tegen aan en ko
De inblaaslucht van de warmtewisselaar wordt in de stal langs het plafond naar boven geleid, tot het zeil in midden van de stal. Van daaruit wordt de lucht met ventilatoren tegen de voor- en achterkant van de stal geblazen, weerkaatst hier tegen aan en komt op dierniveau bij de kuikens terecht.
Huisman koos net als in zijn andere stallen voor 100-procent lengteventilatie vanwege zijn goede ervaringen. „Vroeger had ik ook nokventilatie in een stal en lagen de stookkosten een stuk hoger. Bij lengteventilatie moet de lucht die vooraan binnenkomt ee
Huisman koos net als in zijn andere stallen voor 100-procent lengteventilatie vanwege zijn goede ervaringen. „Vroeger had ik ook nokventilatie in een stal en lagen de stookkosten een stuk hoger. Bij lengteventilatie moet de lucht die vooraan binnenkomt eerst 100 meter over de kuikens. Bij nok wordt de lucht er weer gauw uitgezogen omdat warme lucht altijd naar boven gaat”, legt hij uit. In de achterwand zitten twee regelbare, die stap voor stap bijschakelen en negen aan/uit ventilatoren. De stofkap achter de stal moet nog gebouwd worden tijdens het maken van de foto’s op dinsdagmiddag 3 november.
De inltaatventielen gaan met een trekstang open.
De inltaatventielen gaan met een trekstang open.
De stal wordt straks verwarmd met drie heaters. De vleeskuikenhouder had deze nog liggen. Alle drie heaters zijn oplierbaar.
De stal wordt straks verwarmd met drie heaters. De vleeskuikenhouder had deze nog liggen. Alle drie heaters zijn oplierbaar.
Net als in zijn andere stallen werkt hij met nevelkoeling. De klemmen om de buizen van de nevelkoeling zijn vastgelijmd aan de F.A.S. panelen.
Net als in zijn andere stallen werkt hij met nevelkoeling. De klemmen om de buizen van de nevelkoeling zijn vastgelijmd aan de F.A.S. panelen.
Huisman bouwde zelf een hogedrukleiding in de stal in. Daar kan hij straks een hogedrukslang op aansluiten tijdens het schoonspuiten van de stal.
Huisman bouwde zelf een hogedrukleiding in de stal in. Daar kan hij straks een hogedrukslang op aansluiten tijdens het schoonspuiten van de stal.
Ook maakte de pluimveehouder zelf een lagedrukleiding aan de andere zijkant. Huisman heeft een eigen waterbron en de druk op de leidingen is vrij hoog. „Als we de kraan volledig openzetten spuit het water wel zes meter hoog. Met de lagedruk spuiten we alt
Ook maakte de pluimveehouder zelf een lagedrukleiding aan de andere zijkant. Huisman heeft een eigen waterbron en de druk op de leidingen is vrij hoog. „Als we de kraan volledig openzetten spuit het water wel zes meter hoog. Met de lagedruk spuiten we altijd het plafond van de stal schoon evenals de touwen van de voer- en drinklijnen”, verklaart hij.
In het midden van de stal bevinden zich de putjes voor de afvoer van het spuitwater.
In het midden van de stal bevinden zich de putjes voor de afvoer van het spuitwater.
Bij de nieuwe stal staan net zoals de andere stallen drie silo’s. Eén voor tarwe en twee voor het kernvoer waarvan één voor het eindvoer. De weger staat in een silohut. Alle silo’s op zijn bedrijf beschikken over een aftappunt. „In de tarwe zit vaak veel
Bij de nieuwe stal staan net zoals de andere stallen drie silo’s. Eén voor tarwe en twee voor het kernvoer waarvan één voor het eindvoer. De weger staat in een silohut. Alle silo’s op zijn bedrijf beschikken over een aftappunt. „In de tarwe zit vaak veel kaf. Na verloop van tijd trek ik het klepje open en haal ik het kaf er handmatig uit. Ook wanneer er kluiten in het kernvoer zitten kan ik die er handmatig uithalen”, licht hij toe. De vleeskuikenhouder wisselt regelmatig van silo’s zodat de silo’s op zijn bedrijf leeg komen en hij deze schoon kan maken.
Huisman maakt geen gebruik van dakgoten. Tussen en naast de stallen bevinden zich sloten voor de afvoer van regenwater.
Huisman maakt geen gebruik van dakgoten. Tussen en naast de stallen bevinden zich sloten voor de afvoer van regenwater.
Met deze voerkar kan de vleeskuikenhouder voer op het papier doen. Op het bedrijf staat een apart silo waarin hij iedere koppel een paar ton startvoer laat blazen om op papier te doen. Huisman werkt met een zevenweekse planning en ontvangt altijd op dins
Met deze voerkar kan de vleeskuikenhouder voer op het papier doen. Op het bedrijf staat een apart silo waarin hij iedere koppel een paar ton startvoer laat blazen om op papier te doen. Huisman werkt met een zevenweekse planning en ontvangt altijd op dinsdag nieuwe kuikens. Hij zet 21 tot 22 kuikens per vierkante meter op. Na 33 of 34 dagen laadt hij altijd een kwart van de kuikens uit op 1,85 tot 2 kilo. Zondag- en maandagavond op dag 41 en 42 gaan de dieren weg op een gewichten die tussen de 2,6 en 2,75 kilo liggen.
De voorkant van stal 3, die naast stal 4 staat. Na het leegladen haalt Huisman zelf de mest eruit met zijn verreiker. Daarna komt er een spuitploeg (die hij inhuurt) om de stallen schoon te spuiten. De vleeskuikenhouder spuit de betonplaat voor de stallen
De voorkant van stal 3, die naast stal 4 staat. Na het leegladen haalt Huisman zelf de mest eruit met zijn verreiker. Daarna komt er een spuitploeg (die hij inhuurt) om de stallen schoon te spuiten. De vleeskuikenhouder spuit de betonplaat voor de stallen zelf schoon en ontsmet zelf de stallen nat. „Meestal met formaline”, zegt hij. Op zondag rijdt hij de houtkrullen erin en op maandag richt hij de stallen verder in, zodat de stallen klaar zijn wanneer de kuikens dinsdag komen.
De voorkant van stal 2. Naast het voerkok van stal 2 bevindt zich de kantine. Links naast stal 2 staat stal 1. Huisman liet de muurplaat hoogte van stal 1 een paar jaar geleden verhogen naar twee meter zodat de stal meer inhoud kreeg en het lucht vanuit d
De voorkant van stal 2. Naast het voerkok van stal 2 bevindt zich de kantine. Links naast stal 2 staat stal 1. Huisman liet de muurplaat hoogte van stal 1 een paar jaar geleden verhogen naar twee meter zodat de stal meer inhoud kreeg en het lucht vanuit de inlaatventielen nier meer direct tegen het dak knalde. De Fries begon in de jaren ’80 met het houden van vleeskuikens en heeft zijn bedrijf langzaam uitgebouwd. Zo bouwde hij in 2006 stal 3 en nu dus stal 4. Ze hebben geen opvolger. „We hadden de vergunningen en hebben nu gebouwd omdat ik niet weet wat in de toekomst nog mogelijk is qua regelgeving. Bovendien is de omvang van het bedrijf nu interessanter voor een toekomstige koper”, zegt hij.
Huisman kocht een nieuwe noodstroomaggregaat die tot 160 kVA kan. „De oude kon tot 60 kVA en dat is te weinig na de nieuwbouw”, licht hij zijn keuze toe. Tijdens het maken van de foto’s op dinsdagmiddag 3 november zijn installateurs bezig om het aggregaat
Huisman kocht een nieuwe noodstroomaggregaat die tot 160 kVA kan. „De oude kon tot 60 kVA en dat is te weinig na de nieuwbouw”, licht hij zijn keuze toe. Tijdens het maken van de foto’s op dinsdagmiddag 3 november zijn installateurs bezig om het aggregaat aan te sluiten. Als dat klaar is, komt er straks ook een overkapping over het aggregaat.
De vleeskuikenhouder beschikt over een eigen weegbrug. Vrijdag 13 november van 14:00 uur tot 17:00 uur is de open dag op het vleeskuikenbedrijf van Douwe en Hinke Huisman aan de Abbendijk 2, 8422 DL in het Friese Nijeberkoop.
De vleeskuikenhouder beschikt over een eigen weegbrug. Vrijdag 13 november van 14:00 uur tot 17:00 uur is de open dag op het vleeskuikenbedrijf van Douwe en Hinke Huisman aan de Abbendijk 2, 8422 DL in het Friese Nijeberkoop.
Foto van Tom Schotman
Tekst: Tom Schotman

Groeide op een vleeskuikenbedrijf in het Achterhoekse Vragender op. Schrijft sinds augustus 2013 voor Pluimveeweb.nl, vakblad Pluimveeweb, Pigbusiness.nl, vakblad Pig Business en de regionale agrarische vakbladen van Agrio.

Beeld: Tom Schotman

Deel dit artikel
Twitter
Facebook
LinkedIn
WhatsApp
E-mail
Meer soortgelijk nieuws lezen?
Sloot dit artikel goed aan bij jouw behoefte? Wellicht is/zijn de volgende site(s) dan ook interressant voor jou:
Pluimveeweb.nl logo
Alles over de Pluimveehouderij, economie, beleid, huisvesting, mechanisatie, lucht, water licht, voeding, gezondheid, fijnstof, legpluimvee, vleeskuikens, ouderdieren, broederij en fokkerij op Pluimveeweb.nl
Praat mee
Veldpost is ook actief op verschillende social media. Volg ons, blijf altijd op de hoogte van het laatste nieuws en praat mee.
Facebook Twitter LinkedIn Instagram
Nieuwsbrief
Ontvang twee keer per week gratis het belangrijkste agrarische nieuws uit Noord-Nederland in jouw mailbox. Meld je aan voor de nieuwsbrief van Veld-post.nl en bevestig jouw aanmelding via de toegestuurde mail.
Wij wijzen je op het privacy statement van Agrio Uitgeverij B.V.

Provincies
  • Drenthe
  • Flevoland
  • Friesland
  • Groningen
Politiek
Waterschappen
    Melkvee
    Akkerbouw
    Varkens
    Pluimvee
    Opinie
    Veld-post.nl © 2024 - Uitgave van Agrio Uitgeverij B.V. - RSS | Privacyverklaring | Disclaimer | Algemene voorwaarden | Adverteren | Abonneren | Contact redactie | Klantenservice | Cookie instellingen
    • Nieuws
      • Home
      • Provincies
        • Drenthe
        • Flevoland
        • Friesland
        • Groningen
      • Politiek
      • Waterschappen
      • Melkvee
      • Akkerbouw
      • Varkens
      • Pluimvee
      • Opinie
    • Marktcijfers
    • Video & foto
    • Dossiers
    • Kennispartners
    • Vakblad
      • Jaargangen
      • Verschijningsdata
      • Abonneren
      • Proefnummer aanvragen
    • Evenementen
    • Top
    • Het LeerErf
    Top