‘Mooi plan maar je moet het als boer wel kunnen betalen’

Bij de start van het project ‘Schoon Erf, Schoon Water’ voor de akkerbouwers in (het Drentse deel van) het gebied van waterschap Noorderzijlvest zette akkerbouwer Erik Emmens wel enkele vraagtekens. In zijn grote bedrijfshal (na een verwoestende brand twee jaar geleden nieuw gebouwd) in Zeijen gaf hij eerlijk toe dat het financieel, zeker na een gehalveerde bietenoogst vorig jaar, niet altijd makkelijk is. “Want natuurlijk willen we het goed voor elkaar hebben als boeren. En zeker hier midden in het dorp. Als ik de machines sta af te spuiten dan zie je de voorbijgangers kritisch kijken. Dan voel ik me soms een halve crimineel.”

Bij het project, een van de inmiddels 200 projecten in heel Nederland in het kader van het DAW (Deltaplan Agrarisch Waterbeheer) moet erfafspoeling tegen gegaan worden zodat er geen restanten van gewasbeschermingsmiddelen of andere stoffen zoals nutriënten in de sloot terecht komen. Bij dit project werken LTO-Noord, het waterschap Noorderzijlvest en de provincie Drenthe samen, terwijl Projecten LTO Noord de uitvoering doet. Er kunnen maximaal 70 melkveehouders en 35 akkerbouwers in het Drentse deel van het werkgebied van Noorderzijlvest meedoen. Zij krijgen een onafhankelijk bedrijfsgericht advies, kunnen maximaal 1000 euro financiële steun krijgen en zijn dan in ieder geval tot de zomer van 2020 vrijgesteld van controles (niet voor andere overtredingen) op erfafspoeling door het waterschap.

“Er is subsidie omdat het om bovenwettelijke maatregelen moet gaan. Dat lijkt misschien overdreven maar dan bent u de komende 10, 15 jaar ook klaar op dit gebied. En de kans is groot dat de huidige regels aangescherpt zullen worden,” zo legde adviseur Erwin Hoftijser van het CLM (Centrum Landbouw Milieu) uit. Aan de hand van voorbeelden gaf hij de vele mogelijkheden aan; een wel of niet overdekte wasplaats, alleen voor gewone machines of ook voor spuiten met gewasbeschermingsmiddelen, als boer alleen of samen met een groep, met eenvoudige of met gecombineerde biofilters, de mogelijkheden zijn groot.

De kosten daarvan baren echter niet alleen akkerbouwer en gastheer Erik Emmens enige zorgen, ook afdelingsvoorzitter Hans Mentink van LTO Noord Drenthe. “Het is mooi dat we een betere kwaliteit van het oppervlaktewater als uitdaging en kans zien, dat we als LTO Noord op dit terrein zelf steeds meer het initiatief nemen zoals hier, maar ook dit project vergt financiële middelen van agrarische bedrijven. Dat baart ons best zorgen,” maakte de melkveehouder uit Gieterveen duidelijk. “Natuurlijk zijn er bedrijven die voorop lopen, maar het is zeker zo belangrijk om de grote groep bedrijven daarachter mee te krijgen. De groep dus die nu vaak zegt; moet dit wel allemaal zo?”

Mentink hoopt in ieder geval op meer financiële steun van provincie en gemeenten. Emmens sloot zich daarbij aan. “Misschien dat als er meer partijen bijkomen er ook meer subsidies komen. Niet alleen Europese POP-gelden maar ook uit andere potjes, bijvoorbeeld voor biodiversiteit.” De akkerbouwer uit Zeijen (en parttime voorlichter bij Delphy) kan daar zelf een bijdrage aan gaan leveren. Na de verkiezingen 20 maart zal hij namens LTO een geborgde zetel in het algemeen bestuur van Noorderzijlvest innemen. Voor Carla Alma, dagelijks bestuurder van Water Natuurlijk, die Emmens symbolisch een bezem kwam brengen om diens erf schoon te vegen, geldt dat niet; zij zet na 10 jaar in maart een punt achter haar werk voor Noorderzijlvest.