Column: Kringlooplandbouw goed voor water en landbouw

Na dertig jaar betrokken te zijn bij de verduurzaming van de landbouw, zeventien jaar bij de bescherming van drinkwaterwinningen in Overijssel en negentien jaar als bestuurder in een waterschap, signaleer ik dat de landbouw te vrijblijvend maatregelen neemt terwijl er nog serieus resultaat nodig en mogelijk is voor een schoner en gezonder milieu. Door een betere bodemvruchtbaarheid en bodemstructuur is minder mest nodig, vindt minder uitspoeling plaats en kan het gewas beter tegen de droogte.

Het is belangrijker dat de landbouw zich richt op het beperken van vervuiling en maatregelen die écht werken, dan dat boeren een vervuilingsheffing gaan betalen. Op die manier valt meer te bereiken. De landbouw dient zich wel verantwoordelijk te voelen voor de deels onnodige verontreiniging van grond- en oppervlaktewater. Sinds de mestoverschotten in de jaren tachtig, zijn veel maatregelen voor duurzame landbouw te vrijblijvend en beperkt gebleven.

Maatregelen die werken

Stimuleringsmaatregelen om een mineralenbalans toe te passen, met minder schadelijke gewasbeschermingsmiddelen te werken, de bodemvruchtbaarheid te verbeteren en een slimmere gewaskeuze toe te passen, zijn al in de jaren negentig ontwikkeld. Zoals in het programma 'Gezonde Landbouw, Goed Drinkwater' in Overijssel. Deze maatregelen kunnen door de landbouw breder en beter worden ingezet.

De landbouw draagt slechts terughoudend bij aan de kwaliteitsdoelen van de Kaderrichtlijn Water sinds 2000. Winst valt nog te behalen door de afspoeling van voer en mest op het erf nog verder te verminderen en om mineralen beter op het perceel vast te houden. Een gezondere afwisseling van gewassen en betere bodemvruchtbaarheid dragen daar aan bij. Bewuster onderhoud van de sloot, de slootwal en het werken langs de sloot kan veel doen voor de waterkwaliteit.

Eerlijke prijs voor schone landbouw

De landbouw staat niet alleen voor deze opgave. Om deze manier van werken te kunnen betalen is het nodig dat boeren deze kosten via hun producten betaald krijgen. Voor consumenten en inwoners is het redelijk om een eerlijke prijs te betalen voor duurzame landbouw met een schoner milieu, betere natuur, meer biodiversiteit en variatie in het landschap en niet onbelangrijk; gezonder voedsel. Afnemers in de landbouw en supermarkten hebben daarin een belangrijke rol. Wat is het bestaansrecht van deze aard en omvang van landbouw in Nederland, met veel export, als dit ten koste gaat van de leefbaarheid en omgevingskwaliteit in Nederland? Daar zouden met recht grenzen aan gesteld moeten worden, zoals ook wenselijk is voor de luchtvaart en CO2-productie door bedrijven en onze overconsumptie. Deze vraag wordt dringender en door steeds meer mensen gesteld.

Met DAW naar blijvend resultaat

Via het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer werken landbouw, overheid en waterbeheerders aan schonere landbouw met een evenwichtig zoetwaterbeheer. Het is zaak dat daarbij vooral de resultaten, het borgen en opschalen van de resultaten door de landbouw worden beloond. De Best Practise dient dan de nieuwe norm te worden voor de landbouw.

Ook de verontreiniging door en voor inwoners kan nog beter aangepakt. De ongeveer 20% restlozing door de Rioolwater Zuivering Installaties naar oppervlakte water en de verwijdering van vreemde stoffen als; medicijnresten, chemische stoffen uit de huishoudens en plastics vragen investeringen voor slimmere zuiveringstechniek.

Kringloop-denken door zowel agrariërs, bedrijven, waterschap, overheid en inwoners is pas echt werken aan duurzaamheid! Het sluiten van kringlopen zou een voorwaarde voor alle menselijke activiteiten moeten zijn.