Column: Stikstof-factuurtje voor Carola?

En Lubbert van Dellen heeft zoals meestal gelijk; de landbouw is ook één van de grootste ontvangers van stikstof. Als Mesdagfonds hebben wij momenteel aanwijzing uit vooronderzoek dat de landbouw wel eens meer stikstof zou kunnen opnemen uit de atmosfeer dan dat de landbouw aan emissie heeft.

Ik ben geen wetenschapper en schrijf geen peer reviewed papers, maar op de MAS in Emmeloord leerden ze me wel om niet al te complex te denken en met een beetje gezond verstand kun je bij benadering ook wel iets op een rij zetten. Dus voor deze column doe ik maar een poging. Voor de in de wiek geschoten wetenschappers; mijn gebruikte bronnen zijn de ‘Pasmonitoring stand van zaken 2016 door RIVM’, ‘CBS Bodemgebruik 2016 minder landbouw meer natuur’ en ‘Emissies naar de lucht vanuit de landbouw 1990/2013 Bruggen et al.’

Ammoniakemissie

Nederland totaal heeft een ammoniakemissie van circa 133 miljoen kg. Dat is circa 104 miljoen kg stikstof. Hiervan komt circa 91 miljoen kg stikstof vanuit de landbouw, de rest uit overige sectoren. Er is circa 370 miljoen kg NOx emissie door industrie, scheepvaart, verkeer, luchtvaart en consumenten. De NOx is dan een goede 111 miljoen kg stikstof, waarvan 1 miljoen kg kan worden toegerekend aan de landbouw. Als we deze twee belangrijkste stikstofbronnen bij elkaar optellen dan is er in Nederland circa 215 miljoen kg stikstofemissie, waarvan 92 miljoen kg uit de landbouw komt.

Circa 42,5 procent van de Nederlandse stikstofemissie is dan landbouw gerelateerd. Oei, dat ziet er slecht uit voor de landbouw, zeggen de RIVM- en WUR-wetenschappers. De ambtenaren op LNV en de linkse politiek kakelen dat meteen na.

Maar nu komt de grap

De landbouw heeft circa 1,7 miljoen hectare grond in gebruik. Uit onderzoek waar het Mesdagfonds kennis van heeft, gedraagt ammoniak zich mogelijk anders dan de rekenmodellen en de 'wetenschappers' van RIVM en WUR nu verklaren. Het heeft er veel van weg dat ammoniak uit stallen voor ruim 90 procent neerdaalt in de directe omgeving van de bron. Het meeste binnen 150 meter van het emissiepunt en dan in aflopende schaal naar circa 500 meter waar het dan nul is.

Als deze kennis de komende jaren wordt bevestigd door uitgebreid onderzoek dan wordt helder dat de meeste ammoniak vanuit de landbouw ook weer op landbouwgrond terecht komt. Laten we eens lief zijn voor de overige industrie, verkeer en vervoer en stellen dat 80 procent van de landbouwemissie weer op landbouwgrond valt. Dat is circa 72 miljoen kg stikstof uit ammoniak vanuit de landbouw die eigenlijk circulair (zoals minister Schouten het graag ziet) in de landbouw blijft. Dan is de netto emissie van de landbouw uit ammoniak en NOx geen 92 miljoen kg stikstof maar slechts 20 miljoen kg stikstof.

Er komt 110 miljoen kg stikstof uit NOx vanuit industrie, verkeer, vervoer en consumenten (totaal NOx van 111 minus 1 vanuit de landbouw). Van die 110 miljoen kg stikstof uit NOx en de 13 miljoen kg stikstof uit ammoniak uit niet landbouwsectoren (bij elkaar opgeteld dus 123 miljoen kg stikstof emissie uit niet landbouwsectoren) is de schatting dat 30 procent de grens over waait en dus 70 procent valt neer als depositie. Dat is circa 86 miljoen kg stikstof depositie vanuit overige sectoren in Nederland op Nederlandse bodem.

123 euro per kilogram stikstof

Volgens het CBS is 54 procent van de Nederlandse grond agrarische grond. Van die 86 miljoen kg stikstof valt circa 46,5 miljoen kg stikstof vanuit NOx en ammoniak vanuit transport, industrie, verkeer en consumenten op landbouwgrond. De totale stikstofdepositie op landbouwgrond zou dan 118,5 miljoen kg zijn dat zou 70 kg zijn per ha. Klinkt als heel erg hoog maar we weten dat bijvoorbeeld klaver wel tot over de 200 kg stikstof per ha kan vastleggen.

Netto ontvangt de agrarische sector dus 26,5 miljoen kg stikstof meer dan ze als emissie in de atmosfeer brengt. Omgerekend naar de huidige prijs voor ammoniakrechten van 150 euro is dat 123 euro per kg stikstof.

Minister Schouten, Tweede Kamer, Tjeerd de Groot (D66), ANWB en VNO/NCW waar kunnen we de 3,26 miljard euro die u ons schuldig bent factureren??

Commissie Remkes, wellicht is bovenstaande ook voor u een nieuw inzicht en aanleiding om nog eens heel goed naar uw advies te kijken.