Jaco Geurts en Maurits von Martels: ‘Kracht poldermodel als uitweg stikstofcrisis’

Jaco Geurts en Maurits von Martels: „Als er tijdens de ‘stikstofcrisis’ iets duidelijk is geworden, is het dat er in Nederland een strijd om de ruimte woedt. We leven in een klein en dichtbevolkt land met veel economische activiteiten, een sterke verstedelijking en grote druk op de ruimte.”

In de stad verdwijnt langzamerhand ieder stukje groen. Landbouwgronden worden in rap tempo gebruikt voor infrastructuur, woningbouw, distributiecentra, nieuwe natuur, zonnevelden en windmolens. De inwoners van het buitengebied en vooral de boeren voelen zich steeds meer bedreigd door deze ontwikkelingen. „In dat ‘geweld’ moet een stikstofoplossing gevonden worden.”

Het poldermodel piept en kraakt

Voor die oplossing heeft Nederland het Hollandse poldermodel, door met elkaar in gesprek te blijven, harder nodig dan ooit, zo stellen beide CDA-ers: „Vroeger waren het de lokale overheid, de kooplieden en de boeren die met elkaar de uitdagingen van die tijd aangingen. Door het algemeen belang boven het eigen belang te stellen. Denk aan het droogleggen van land en het bouwen van dijken. Tegenwoordig zien we een overheid die steeds meer regels oplegt. De kooplieden zijn veranderd in grote voedsel- en supermarktconcerns met (te) veel financiële macht. En de boeren zitten nu klem en kunnen geen kant meer op.”

Dat is de situatie waar Nederland nu in zit. De twee Kamerleden denken niet dat het helpt als politici gaan schreeuwen om halvering van de veestapel, of alleen maar roepen om nieuwe natuur. De discussies over een oplossing worden daardoor te plat en eenzijdig. Het poldermodel piept en kraakt.

Boeren willen juist wel meedoen aan agrarisch natuurbeheer

Geurts en Von Martels vinden de onrust onder boeren begrijpelijk. „Ze hebben het gevoel langzaam weggesaneerd te worden. Daarnaast wordt hen onterecht verweten, dat ze niet zouden willen werken aan (agrarisch) natuurbeheer. Juist veel boeren willen wél. De landbouwsector heeft sinds 1990 rond de 65% emissies gereduceerd. We behoren tot de kopgroep van de wereld als het gaat om voedselveiligheid, duurzaamheid en dierenwelzijn. Je moet boeren perspectief bieden om die lijn zelf door te trekken. En niet zoals andere partijen eigenlijk zeggen: spring over die sloot. Maar niet helpen als de boer er halverwege in valt.”

Het is volgens hen beter om de voorstellen van het Landbouw Collectief serieus te nemen. Stimuleer innovatie en ondernemerschap. En als boeren willen stoppen, bijvoorbeeld omdat zij geen bedrijfsopvolging hebben, moet de overheid een bijdrage leveren aan een sociaal vangnet.

Zijn de doelen voor Natura-2000 gebieden wel haalbaar?

Iedere sector, ook de industrie en de luchtvaart, moet voor de stikstofoplossing z’n steentje bijdragen, menen de beide christendemocraten. Waarbij gekeken moeten worden naar de realiteit. „Door onszelf eerlijk af te vragen: zijn de doelen die we in het verleden gesteld hebben voor Natura-2000 gebieden wel haalbaar? Herindeling van gebieden en het tegengaan van versnippering zou de natuur in ons land juist kunnen versterken. Maar ook voor wonen en werken een oplossing bieden. Er lopen nog onderzoeken naar het stikstofmodel, die binnenkort verschijnen.”