Update: Risico verspreiding coronavirus; mogelijk toch besmetting medewerker nertsenhouderij

Update: Mogelijk toch medewerker door nertsen besmet

Het is volgens minister Schouten aannemelijk dat er een besmetting met het coronavirus heeft plaatsgevonden van nerts op mens, maar niet duidelijk bij welke nertsenhouderij dit gebeurd is. De minister gaf eerder aan dat de kans op besmetting van nerts op mens niet groot werd geacht. Bij een van de medewerkers is echter aangetoond dat het virus overeenkomsten vertoont met het virus dat van nertsen op datzelfde bedrijf werd gevonden.

De medewerker van het bedrijf heeft de nertsen verzorgd toen nog niet bekend was dat de dieren besmet waren. Mogelijk heeft de medewerker via de nertsen het virus opgelopen. Bij bedrijven waar nertsen positief getest zijn op het nieuwe coronavirus, moeten medewerkers persoonlijke beschermingsmiddelen gebruiken.Het zou voor het eerst in Nederland zijn dat een mens door een dier is geïnfecteerd met het coronavirus. De minister kon niet zeggen hoe dat in andere landen is. „Er zijn extra maatregelen afgekondigd voor nertsenhouderijen. Alle bedrijven worden gescreend en er komt een bezoekverbod voor in de stallen." Medewerkers moesten al beschermende kleding dragen. Volgens Schouten hangt het virus niet in de lucht buiten de stallen. „Het is vooralsnog niet nodig om dieren te ruimen. We willen eerst een breder beeld krijgen van alle fokkerijen. Ruimen is het uiterste middel, eerst willen we andere maatregelen treffen."

Minister Schouten: „Deze nieuwe onderzoeksresultaten hebben een grote impact op zowel de eigenaren, families en medewerkers van nertsenbedrijven als op de lokale gemeenschappen. Ik heb daarom nauw contact hierover met al deze betrokken partijen.’

Genetische code

Het virus dat COVID-19 veroorzaakt muteert relatief snel. Deze veranderingen in de genetische code kunnen worden gevolgd. Door de genetische codes van het virus van verschillende dieren en mensen met elkaar te vergelijken kan een stamboom worden gemaakt en kan een beeld worden gekregen over de manier waarop mensen en dieren in tijd en plaats zijn besmet. Dit type onderzoek is ook gedaan bij besmette nertsen en mensen. Bij een van de medewerkers is aangetoond dat het virus overeenkomsten vertoont met het virus dat van nertsen op datzelfde bedrijf werd gevonden. Op basis van de onderlinge vergelijking en de plaats van het virus in de stamboom, is de conclusie op grond van dit onderzoek, dat het aannemelijk is dat één medewerker van een besmet nertsenbedrijf door nertsen is besmet.

Compleet mogelijk beeld

Om dit nader te kunnen duiden brengen de onderzoekers momenteel de ‘genetische stamboom’ van besmette mensen uit de omgeving van het betreffende besmette nertsenbedrijf nog verder in kaart om op deze wijze een zo compleet mogelijk beeld te verkrijgen.Op basis van deze nieuwe inzichten neemt het kabinet een aantal maatregelen bovenop de maatregelen die al ingevoerd zijn. De screening van nertsenbedrijven (op antistoffen bij de nertsen) wordt uitgebreid naar alle nertsenbedrijven in Nederland en wordt verplicht. In het belang van de gezondheid van de medewerkers op nertsenbedrijven is het belangrijk om de situatie van alle nertsenbedrijven in beeld te krijgen. De NVWA coördineert deze screening.

Boerderijkatten

Uit het lopende onderzoek blijkt dat virussen op twee van de besmette nertsenbedrijven veel op elkaar lijken. Hier kunnen meerdere oorzaken voor zijn. Omdat op een van de besmette bedrijven bij drie van de elf boerderijkatten antistoffen tegen het virus is aangetoond, is het van belang om ook de rol van boerderijkatten bij potentiële virusoverdracht tussen bedrijven verder te onderzoeken. Boerderijkatten zijn katten die leven op het erf en niet gesocialiseerd zijn. Lopende dit onderzoek is het advies aan besmette nertsenbedrijven ervoor te zorgen dat katten het bedrijfsterrein niet kunnen binnenkomen of verlaten.

Schouten gaf ook aan dat nertsenbedrijveneerder kunnen stoppen dan 2024 wanneer er het verbod op het fokken van nertsen van kracht wordt. De subsidieregeling voor stoppende nertsenfokkers kan nu versneld worden ontvangen. Volgens de bewindsvrouw kunnen de bedrijven als ze dat willen wel gewoon doorwerken tot 2024. „Maar als ze sneller willen stoppen, willen we dat mogelijk maken.”

Regeringspartij D66 vraagt zich af of het niet beter is om de bedrijven nu te sluiten. Daar ziet Schouten geen aanleiding toe na de mogelijke besmetting. „Ruimen doe je alleen als er een groot risico is voor de volksgezondheid en diergezondheid.”

Eerdere berichtgeving

Risico blootstelling virus buiten de stal verwaarloosbaar

Het eerdere RIVM advies om uit voorzorg niet te wandelen of fietsen in een 400 meter zone rondom een besmet nertsenbedrijf, totdat de onderzoeksresultaten bekend zijn, komt daarmee te vervallen. In het onderzoek zijn ook elf katten op een van de besmette bedrijfslocaties getest. Bij drie van deze katten zijn antistoffen aangetoond tegen COVID-19. Dat betekent dat de katten besmet zijn geweest. Daarnaast is er in Nederland ook voor het eerst een hond met antistoffen tegen het virus aangetroffen.

Nertsenbedrijven

Op verschillende nertsenbedrijven is eind april COVID-19 virus geconstateerd. Daarop volgend is er onderzoek gedaan. Hiertoe zijn onder andere luchtmonsters genomen. In de eerste monsters werd er in de stal in de directe omgeving van nertsen virus aangetroffen op stofdeeltjes. Buiten de stal werd geen virus aangetroffen. In de tweede bemonsteringsreeks is het virus niet meer binnen of buiten de stal gevonden in de stofdeeltjes in de lucht. De burgemeesters van de betreffende gemeenten hebben aangegeven het advies van het RIVM over te nemen en de afsluiting van de openbare weg voor (brom)fietsers en voetgangers in de zone van 400 meter rond de besmette nertsenbedrijven te zullen opheffen.

Melden bij NVWA

Minister Schouten heeft eerder al een meldplicht ingesteld voor nertsenhouders, dierenartsen en personen van onderzoeksinstellingen. Bij sprake van ademhalingsproblemen en verhoogde sterfte bij nertsen moet dit bij de NVWA gemeld worden. Uit voorzorg en om eventuele verspreiding van het virus naar andere bedrijven te voorkomen mogen de dieren en de mest, een besmet bedrijf niet verlaten. Volgens het RIVM vormen de nertsenbedrijven - op basis van de huidige kennis over COVID-19 - geen risico voor verdere verspreiding onder mensen. Besmetting van mens op dier is mogelijk, maar de impact van de besmetting bij dieren op de humane gezondheid is verwaarloosbaar. Besmetting van mens op mens is de stuwende kracht achter de huidige coronapandemie. Wel adviseert het RIVM om de situatie op de bedrijven verder te monitoren en nader onderzoek te doen. Het onderzoek bij en rond de twee besmette nertsenbedrijven wordt de komende weken voortgezet.

Antistoffen gevonden bij hond

Bij een hond in Nederland zijn antistoffen tegen COVID-19 aangetroffen. Dat betekent dat de hond het nieuwe coronavirus heeft gehad. De eigenaar van de hond is COVID-19 patiënt. De hond had ademhalingsproblemen en is op 30 april geëuthanaseerd vanwege verergering van de klachten. Het is niet bekend of de ademhalingsproblemen van de hond het gevolg waren van een infectie met SARS-CoV-2 of ten gevolge van ander lijden. De vondst van een met COVID-19 geïnfecteerde hond is voor Nederland nieuw, maar de bevinding dat honden besmet kunnen worden is dat niet. Eerder werden in Hong Kong twee honden positief getest. Om een goed beeld te krijgen van COVID-19 verdenkingen bij dieren en testuitslagen bij dieren worden dierenartsen en laboratoria gevraagd om positieve testuitslagen bij de NVWA te melden.

Omgang met huisdieren

Als men zelf ziek is of verschijnselen heeft, en het huisdier is ziek, kan het huisdier het beste binnen blijven. Honden kunnen dan kort uitgelaten worden door een ander persoon dan de patiënt. De kans dat uw huisdier besmet is met het virus is klein. Hoewel de kans klein is dat gezelschapsdieren besmet raken met COVID-19, is het volgens RIVM verstandig om bij COVID-19 klachten intensief contact met huisdieren te vermijden (niet knuffelen of laten likken).

De verzorging van huisdieren dient dan bij voorkeur overgelaten te worden aan mensen zonder klachten, die hierbij de algemene hygiënemaatregelen voor omgang met huisdieren (regelmatig handen wassen en niet laten likken) in acht nemen. Het algehele RIVM-advies blijft staan om wanneer het dier ernstige benauwdheids- en /of diarreeklachten heeft, telefonisch contact op te nemen met de dierenarts.