NVWA vindt onbekende nieuwe variant van wratziekte in Stadskanaal

De NVWA onderzoekt de herkomst van de besmetting en de mogelijkheden voor een gerichte aanpak. De autoriteit heeft met behulp van DNA-onderzoek vastgesteld dat het gaat om een voor Noordwest-Europa onbekende variant (fysio/pathotype) van wratziekte. Onderzocht wordt of het gaat om een fysio dat al bestaat. Ook onderzoekt de NVWA de bron van de besmetting, hiervoor brengt de autoriteit onder meer de teelthistorie van beide besmette percelen in kaart. Het is nog onduidelijk of bestaande rassen met een goede resistentie tegen de in Nederland bekende wratziektefysio’s ook resistent zijn tegen het fysio dat nu is aangetroffen.

Onzekerheid over te telen rassen

Op drie zetmeelaardappelrassen (Festien, BMC en Supporter) op de twee percelen in Stadskanaal zijn wratten aangetroffen. Gezien de mate van resistentie van deze rassen voor fysio 1, fysio 6 en fysio 18 kwam deze vondst als een verrassing. Totdat duidelijk is hoe de huidige aardappelrassen reageren op dit nieuwe fysio, is het voor telers in de directe omgeving van de vondsten vooralsnog onmogelijk om te bepalen welke rassen het beste kunnen worden geteeld.

Een soortgelijke situatie deed zich voor in 2003, toen fysio 18 voor het eerst werd aangetroffen in Nederland. Dat leidde vervolgens tot een samenwerking met de sector om zo snel mogelijk inzicht te krijgen in de mate van resistentie van belangrijke rassen in het gebied. Om dit opnieuw mogelijk te maken, verzamelt de NVWA zoveel mogelijk wratmateriaal. Daarnaast wordt door middel van een experimenteel onderzoek geprobeerd een indicatie te krijgen welke aardappelrassen mogelijk resistent zijn tegen deze onbekende variant.

Eind november maakte de NVWA bekend dat er wratziekte is vastgesteld op twee percelen in de gemeente Stadskanaal. Aanvullend onderzoek in de omgeving heeft niet geleid tot meer vondsten.

'Verontrustend'

De vondst van een nieuwe fysio van wratziekte is erg verontrustend, zegt Dirk Jan Beuling van de LTO werkgroep Zetmeelaardappelen. „Een vondst van wratziekte is al verontrustend, maar nu het om een nieuwe fysio gaat wordt het nog spannender. Niemand weet hoe ernstig dit is: hoe dicht ligt deze fysio tegen de al bekende varianten aan, zijn er resistenties tegen deze fysio. Dit vraagt veel onderzoek en dus ook tijd. Ik ben bang dat we een teeltseizoen verder zijn voor we antwoorden hebben.”

Wratziekte is een plantenziekte die wordt veroorzaakt door de schimmel Synchytrium endobioticum. Deze schimmel heeft een quarantainestatus in de EU. Er bestaan verschillende fysio’s van de schimmel, waarvan fysio 1, 2, 6 en 18 voorkomen in Nederland. Fysio 1 komt voor in Zuidoost-Nederland en de overige fysio’s in Noordoost-Nederland. De vorige vondst van wratziekte was in 2015 op een perceel in de omgeving van Borger. Daar bleek na onderzoek sprake te zijn van fysio 18. De ziekte kan voorkomen worden door gebruik te maken van schone machines en werktuigen en geen vervuilde grond op de eigen percelen te storten. De gevolgen van de vondst zijn vooral economisch. Op de besmette percelen mogen twintig jaar geen aardappelen meer geteeld worden.