Column: Zagen aan de boomtak waarop je zit; meer natuur lost alles op

Wat het verband met MKZ in 2001 precies was, dat werd niet meteen duidelijk. Behalve dan de suggestie dat de veehouderij in Nederland verantwoordelijk c.q. schuldig is aan zoönosen vroeger, nu en in de toekomst en dat meer natuur alle problemen oplost.

Het echte verhaal van de MKZ-uitbraak is en was natuurlijk het economisch belang van de veehouderij zelf maar vooral ook van Nederland en van de EU. Voor een hoge gezondheidsstatus en exportbelangen werden 20 jaar geleden complete veestapels opgeofferd met onnoemelijk veel leed voor de getroffen boerengezinnen. Economische belangen dus rond een veeziekte die in de vorige eeuw vaker toesloeg maar nooit voor enorme problemen zorgde.

Dat is en was de kern destijds in 2001 en dat had helemaal niks te maken met het huidige groene streven naar meer natuur en minder dieren en landbouw. Want, zo wordt overal geroepen, natuur is veel belangrijker dan intensieve landbouw en vooral ook veiliger. Want kijk maar naar MKZ, varkenspest, AI en Q-koorts de afgelopen jaren.

Vliegen structureel verbieden

Sommigen brengen zelfs corona in verband met de veehouderij in Nederland. Afgezien van nertsen zijn daar verder geen echte bewijzen voor, maar het had best gekund, zo is de redenatie. En in de toekomst zal die veehouderij absoluut zeker voor nieuwe ziektes zorgen, dus weg ermee. Dat massaal vliegende reizigers en toeristen het coronavirus via vleermuizen en de markt in Wuhan razendsnel over de wereld wisten te verspreiden, dat wordt weinig genoemd. Maar vliegen structureel verbieden (na de huidige, tijdelijke verboden), dat lost misschien veel problemen op, maar je wint er weinig stemmen mee.

Dat bijvoorbeeld het westnijlvirus, ebola en Zika allemaal hun oorsprong hebben in de echte natuur, de Afrikaanse oerwouden en niet onze aangeharkte natuurgebieden, wordt voor het gemak maar even vergeten. Bovendien is ook dat de schuld van de landbouw want die hakt die oerwouden om en brengt de fauna in gevaar. Een explosief stijgende wereldbevolking die eten wil heeft daar natuurlijk niks mee te maken. In onze eigen lieve natuurgebiedjes zijn de teken met de Ziekte van Lyme ook niet echt ongevaarlijk, maar dat hoort er bij.

Vaccineren tegen MKZ

Het allerergste van de MKZ 20 jaar geleden is misschien wel dat er nooit een goede, betere aanpak in het geval van een nieuwe uitbraak is gekomen. Er is in Brussel jarenlang over vergaderd maar zonder al te veel resultaat. Er was ook in de loop der jaren weinig belangstelling meer voor, niet bij de politiek, niet bij de media, niet bij dierenrechtenorganisaties die zich druk maken om het allerkleinste staaltje van dierenmishandeling. Dieren vaccineren tegen MKZ in een cirkel rond een getroffen bedrijf kan namelijk heel goed maar gevaccineerd vlees mag niet op de Europese markt komen. Tenminste, zolang het niet uit bijvoorbeeld Argentinië komt. Gezondheidsstatus, exportbelangen dus.

Natuurlijk heeft de landbouw van die gemeenschappelijke markt geprofiteerd, net als de hele Nederlandse economie en elke burger. De landbouw is alleen de enige sector die de grote export (omdat omliggende landen graag het Nederlandse agrarisch product kopen) als verwijt om de oren krijgt.

Helft Nederlandse landbouwgrond opkopen

Ook heel bizar was dinsdag een verhaal in de Volkskrant over een nieuw landgoed in Langeraar (ZH). Agrarische grond is daar omgezet in natuur, uitgezonderd 10 procent waarop 12 huizen worden gebouwd. De opbrengst van die huizen is dan voldoende om de kosten van het opkopen van de landbouwgrond te dekken. De boer die dit allemaal opzet moest wel toegeven dat zijn vader zich in zijn graf zou omdraaien over wat zijn opvolger nu doet.

De oprichters van de stichting Natuurrijk Nederland zien dit echter als een mooi voorbeeld voor heel Nederland, zo is te lezen. Koop de helft van alle Nederlandse landbouwgrond op, bestem van die 1,2 miljoen hectare 90 procent voor nieuwe natuur en bouw op de resterende 10 procent woningen. Dat laatste is voldoende om alle aankoopkosten, zo’n 100 miljard euro te dekken.

Dat is de remedie voor ongeveer alles; veel meer natuur en huizen, minder vervuilende landbouw en het kost de belastingbetaler ook nog geen cent. Niet in het artikel maar wel de suggestie; ook meteen het stikstofprobleem opgelost en de veestapel gehalveerd. Geen woord in het artikel van anderhalve pagina wat dat voor individuele boeren zou betekenen maar ook voor de hele Nederlandse landbouw en de bedrijven daar om heen.

KLM halveren?

Stel nu eens een voorstel voor om grote bedrijven als KLM, Hoogovens en de chemische industrie te halveren? Veel problemen zoals stikstofuitstoot, fijnstof en milieuvervuiling meteen opgelost. Of laten we het aantal omroepen halveren, scheelt een hoop geld. En die 9 miljoen auto’s, dat kan ook wel de helft minder. Goed voor veel minder stikstof, er zijn minder wegen nodig, de lucht in de steden wordt een stuk beter en dat levert daar flink wat minder sterfgevallen op.

Bijna niemand zal serieus met zo’n voorstel of plan komen. Alleen als het om boeren gaat, dan wordt voor zo’n bizar idee rustig heel veel ruimte bij een grote krant ingeruimd. Het zijn tenslotte maar boeren.

De landbouw gaat en moet (opnieuw) veranderen en dat zal ook zeker gebeuren (en is al goed op weg; minder middelen, minder uitstoot, minder kunstmest, minder antibiotica, meer aandacht voor dierenwelzijn, landschap en milieu), Het gemak waarmee groene groepen en politieke partijen even de helft van de sector achteloos doorstrepen is ronduit ergerlijk.

Het getuigt van een stuitend gebrek aan respect, inlevingsvermogen, kennis van zaken en is vooral dom. Het is zagen aan de boomtak waarop je zit.

In een eerdere versie van deze column werd gesteld dat het nieuwsdocuprogramma Zembla van BNNVARA de documentaire 'De Boerenrepubliek' heeft gemaakt. Dit is onjuist, het is een docuserie dat via het NPO-platform 2Doc wordt uitgezonden.