‘Met LG Ambassador voorbereid op de toekomst’

In het Oldambt bloeit medio mei het koolzaad volop. Veel mensen stappen even uit de auto om foto’s te maken van de prachtige gele velden. De familie Waalkens in Nieuwolda teelt op hun Oldambtster boerderijen al decennialang koolzaad. De broers Hein en Lenus hebben 230 hectare eigen kleigrond (60% afslibbaar). Ze telen 153,5 hectare wintertarwe, 44 hectare koolzaad, 26 hectare wintergerst en 6,5 hectare randenbeheer en vogelakkers. “Wij zijn al de vijfde generatie. Koolzaad is altijd in het bouwplan gebleven”, zegt Hein Waalkens. “Het zaaien van wintertarwe na koolzaadteelt brengt 10% meer tarwe op. Koolzaad laat een betere lucht- en waterhuishouding achter voor de volgteelt. Daarnaast is koolzaad nodig voor duistbestrijding, omdat we in dit gewas andere effectieve herbiciden tegen dit grasachtige onkruid kunnen gebruiken.”

Keuze voor LG Ambassador

Gemiddeld halen de broers 4,6 ton opbrengst per hectare. Uit rassenonderzoek door SPNA Ebelsheerd bleek dat LG Ambassador vorig seizoen 5,2 ton opbrengst per hectare opleverde. Ofwel 14% hoger dan het gemiddelde in het onderzoek. “In Duitsland heeft dit ras ook hoge opbrengsten gehaald. Ook de stevigheid van Ambassador spreekt ons aan. Daarom hebben we het gehele areaal van 44 hectare ingezaaid met LG Ambassador”, vertelt Lenus Waalkens. In 2020 hadden de broers met het ras DK Exlibris gemiddeld 5,5 ton opbrengst per hectare. “Maar de groeiomstandigheden waren in dat jaar uitzonderlijk goed met een extreem lange bloeiperiode. Dat heb je niet elk jaar”, zegt Lenus. Ambassador heeft resistentie tegen TuYV-vergelingsvirus en phoma, een sterke hauwvastheid en N-Flex voor een betere stikstofbenutting. Al deze kenmerken dragen bij aan een hogere opbrengst.

Vergelingsziekte

Vergelingsziekte rukt de laatste twee jaar zeker op in bieten en lijkt in koolzaad nog geen probleem. Echter in de SPNA-proef met koolzaad bleek het virus toch aanwezig in alle geteste rassen. Volgens Martijn van Overveld, productmanager akkerbouw van Limagrain, kan vergelingsvirus in koolzaad een verborgen probleem zijn. “Telers kunnen het moeilijk herkennen, maar het kan de opbrengst wel drukken”, zegt Van Overveld. Hein en Lenus weten niet of dat zo is. “Wij hebben nooit vergelingsziekte in koolzaad gezien, wel in gerst en tarwe. Maar je weet niet of vergelingsvirussen door klimaatverandering de komende jaren verder gaan oprukken, ook in koolzaad”, zegt Hein. “Een resistent ras zoals Ambassador helpt tegen aantasting van het TuYV-virus en daarmee kunnen we opbrengstderving voorkomen.”

Fijn zaaibed belangrijk

Het koolzaad is eind augustus 2020 gezaaid, na de oogst van wintergerst. Voorafgaand aan inzaai is drijfmest opgebracht met een sleepslangbemester. “Daardoor zagen we een goede beginontwikkeling, na 1 februari is één keer bemest met KAS-zwavel”, vertelt Lenus. “Zorg voor een fijn zaaibed, want de zaadjes zijn erg fijn. Bij de start is een herbicide gebruikt tegen breedbladig onkruid en er is twee keer tegen duist gespoten. Tot nu toe hebben we nog geen middelen tegen ziekten en plagen nodig gehad. In andere jaren was bestrijding van glanskevers nodig”, zegt Hein. “Onder natte omstandigheden kan in koolzaad en de teelt erna slakkenschade ontstaan. Dan strooien we slakkenkorrels.”

Toekomst koolzaadteelt

Het koolzaadareaal in Europa is gedaald door het verbod op neonicotinoïden. Resistentieveredeling biedt uitkomst en de hogere opbrengsten kunnen de teelt zeker weer stimuleren. “In het nieuwe GLB zijn ook extra premies voor koolzaad mogelijk, vanwege de bijdrage van deze teelt aan biodiversiteit en verbetering van de bodemstructuur en -vruchtbaarheid”, zegt Van Overveld. “Dat koolzaad een vroegbloeiend, dus vroegruimend gewas is, vergroot nog eens de mogelijkheden.” De Groningse broers hebben ruimte om het koolzaad zelf te bewaren tot de prijzen aantrekken. “De opbrengstprijs van koolzaad is momenteel €535 per ton, een paar jaar terug was dat nog €350 per ton. De hogere prijs maakt de teelt financieel interessanter. Daarnaast brengt ons koolzaadstro per hectare €500 extra op. Dan kom je met koolzaad en wintertarwe op een vergelijkbaar saldo uit”, zegt Hein. “Maar met dien verschil dat ten opzichte van tarwe-op-tarwe de opbrengst van wintertarwe na koolzaad 10% hoger ligt!”