Column: De Zwijnsweg
Eerst even over stikstof en alle rapporten. Ik blijf me verbazen over hoeveel commotie en miscommunicatie de rapporten van de afgelopen weken weer hebben veroorzaakt. Dat ligt niet aan de uitgekomen rapporten, want die zijn vaak best genuanceerd van toon en goed onderbouwd. Alleen wie neemt er nog de tijd om een heel rapport te lezen? Met aandacht voor de nuance en wat de onderzoekers nu echt voorstellen. Bijna niemand is mijn conclusie. Het lijkt erop dat we tegenwoordig vooral op zoek zijn naar wat ons verdeelt en proberen te negeren wat ons zou kunnen verbinden. De krantenkoppen spraken allemaal van landbouw wegvagen, boeren wegpesten en de veestapel meer dan halveren. Met als klap op de vuurpijl de conclusie dat in grote delen van Nederland geen plaats meer zou zijn voor veehouderij en akkerbouw.
We doen er allemaal aan mee
Het bijzondere is dat beide ‘kampen’ er even hard aan meedoen. Vanuit de natuur- en milieuhoek wordt ieder nieuw rapport aangegrepen om het eigen gelijk nog maar eens te bevestigen. Met de toon van; we hebben het altijd al gezegd, politiek grijp nu eindelijk toch eens in! Vanuit de landbouw laten we ons ook niet onbetuigd en zeggen we ook; we hebben het altijd al gezegd ‘ze willen ons boeren gewoon wegpesten zodat er huizen gebouwd kunnen worden.’ Je zou er bijna moedeloos van worden.
Even over dat laatste gelegenheidsargument. Als we er in Nederland 1 miljoen huizen bij willen bouwen waarvan minimaal een derde binnen bebouwd gebied gebouwd kan worden betekent dit dat er nog grofweg 1 procent van het landbouwareaal nodig is voor woningbouw. Nou niet echt een aanslag op ons voortbestaan lijkt mij.
De roep om halvering van de veestapel van de andere kant is trouwens net zo’n onzinverhaal. Het gaat niet om de aantallen dieren maar juist om het effect op natuur en landschap van die dieren. Domweg blijven pleiten voor halvering van de veestapel lijkt dan ook steeds meer een kreet te zijn voor de eigen achterban. Het brengt een oplossing voor de echte problemen in ieder geval geen stap dichterbij.
De boeren en burgers van de Zwijnsweg
Zoals ik al zei, je zou er moedeloos van worden. Maar gelukkig mocht ik vrijdagmiddag nog een inleiding houden voor de bewoners en de boeren van de Zwijnsweg in de Noordoostpolder. De bewoners en de boeren van de Zwijnsweg hebben vorig jaar een prijs gewonnen waarna ze een financiële ondersteuning hebben gekregen vanuit het innovatiefonds van het Deltaplan Biodiversiteitsherstel. Al samenwerkend proberen ze daar het landschap te verfraaien, de biodiversiteit te ondersteunen en ook de landbouw vooruit te helpen.
Ik was een van de juryleden die de meer dan 100 aanvragen voor dat innovatiefonds mocht beoordelen en wist dus wat voor bijzonder project ze hebben. Op vraag of ik bereid was om te spreken op hun jaarlijkse bijeenkomst heb ik dan ook direct ja gezegd. De andere spreker ging in op de waarde van natuurlijk beheerde bermen voor de biodiversiteit. Ook stond hij stil bij de waarde die zulke bermen kunnen hebben bij het ondersteunen van natuurlijke plaagbestrijders. Maar hij stond ook stil bij het feit dat natuurlijk beheerde bermen er juist ook toe kunnen bijdragen dat schadelijke insecten zich veel sneller vermeerderen waardoor de boeren genoodzaakt zijn om vaker gewasbeschermingsmiddelen te gebruiken. En dit dilemma proberen ze aan de Zwijnsweg met goede gesprekken, externe kennis en vertrouwen in elkaar tot een goed einde te brengen.
Goed het weekend in
Als tweede spreker ben ik vooral ingegaan op de relatie die de ontwikkelingen in de maatschappij hebben met de toekomst van de landbouw. Ik ben er namelijk van overtuigd dat de veranderingen in de maatschappij voor een groot deel ook gaan bepalen hoe de toekomst van de Nederlandse landbouw er uit gaat zien. Het belangrijkst is dat we over die veranderingen een open en eerlijk gesprek met elkaar kunnen voeren. Zodat we samen tot oplossingen komen en hier dan ook samen de verantwoordelijkheid voor nemen. Dit lijkt soms erg ver weg, ook als je de inleiding van deze column leest. Aan de Zwijnsweg zijn we er in een gesprek van anderhalf uur nog niet helemaal uitgekomen maar we hebben naar elkaar geluisterd, de nuance opgezocht en vooral geconcludeerd dat we het wel samen op moeten lossen.
Dat samen oplossen ook betekent dat er aan alle kanten af en toe pijn geleden moet worden is ook helder. De uitkomst moet uiteindelijk voor iedereen een betere situatie opleveren dan voortgaan op de huidige weg. Al met al was ik heel blij dat ik op vrijdagmiddag, terwijl ik onderweg naar huis was vanuit Kamerik, nog even een tussenstop gemaakt heb aan de Zwijnsweg. Want die tussenstop maakte dat ik opgewekt en vol goede moed het weekend in ging!
