Verlaten we de tunnelvisie?

Nu lijkt alles anders, hoewel de aandacht onder het kopje ‘duurzaam land’ in het regeerakkoord nog wel moet worden gedeeld met de onderwerpen natuur en stikstof. Wat ook opvalt is dat er geld beschikbaar is, heel veel geld zelfs! Een ‘Nationaal Programma Landelijk Gebied’ met een transitiefonds waarin tot 2035 cumulatief maar liefst 25 miljard Euro beschikbaar komt.

Tot zover het goede nieuws want tegelijkertijd wordt met veel gemak gesteld dat de doelstellingen in de ‘’Wet Stikstofreductie en Natuurverbetering’ worden versneld van 2035 naar 2030 conform het advies van de commissie Remkes in het rapport ‘Niet alles kan overal’. Een rapport dat met de uitkomsten vooral baat lijkt te hebben gehad om de toestemmingsverlening voor economische activiteiten te kunnen verbeteren.

Verkramptheid

De commissie heeft helaas niet de vinger op de zere plek gelegd t.a.v. Natura 2000. Wat een groot succes had moeten worden, is uiteindelijk een fiasco geworden en heeft een groene polarisatie veroorzaakt. En dat allemaal vanwege de enorme verkramptheid waarmee de Natura 2000 gebieden worden beheerd. In plaats van de natuur te zien als een film die zich ontwikkelt, wordt de natuur beschouwd als een foto die er tot in lengte van jaren nog precies zo gezien moet worden.

Natura 2000 moet wat mij betreft echter worden bekeken als een kader waarbinnen geopereerd dient te worden. Het is beter om meer in de geest van de verdragen te kunnen handelen , in plaats van deze naar de letter toe te passen. Die ruimte is er ook, maar zelfs de commissie Remkes is in de Natura 2000-fuik gezwommen door de KDW (Kritische DepositieWaarde) te verabsoluteren en een integrale aanpak hieraan ondergeschikt te maken.

Het kabinet geeft weliswaar zelf aan om te kiezen voor een brede aanpak die zich niet alleen richt op stikstof maar ook op waterkwaliteit, bodem, klimaat en biodiversiteit. Des te vreemder dat men de aanbevelingen van de commissie Remkes toch volledig heeft omarmd.

Daarom hoop ik dan ook dat de KDW-tunnelvisie snel zal worden verlaten om daarmee de goede gebiedsgerichte gesprekken te kunnen voeren.

Het kabinet zal heel hard moeten inzetten op draagvlak. Het is bekend dat 70% van de veranderingen mislukken door een gebrek hieraan.

Wantrouwen

De afgelopen jaren is er veel wantrouwen in plannen van de overheid ontstaan. Het zal tijd vergen om weer het ‘goede gesprek te kunnen voeren’. Mocht het uitgangspunt zijn dat geld een sleutel is die op alle sloten past dan is dat het verkeerde vertrekpunt en voorspel ik toch een minder goede uitkomst.

Het is van groot belang dat door belangenbehartigers uit de landbouw maar ook uit de natuur (TBO’S) samen gewerkt gaat worden aan concrete plannen richting de middellange toekomst. In het regeerakkoord wordt bovendien ook heel terecht gevraagd om een niet-vrijblijvende bijdrage van banken, toeleveranciers, de verwerkende industrie en de retail.

Volgens de uitkomsten uit ‘De Staat van de Boer’ (opinieonderzoek Trouw uit 2018) blijkt dat het slecht gesteld is met de gemoedstoestand van de boer. De grote frustratie ligt in het feit dat boeren zich niet gehoord voelen en ook vanwege het hapsnap-beleid vanuit Den Haag. De wil om te ‘vergroenen’ is er zeker maar dan wel stapsgewijs. Het verlangen naar een robuust langetermijnbeleid is groot.

Zowel het kabinet als de commissie Remkes geven bij mij het signaal af dat de landbouw ondergeschikt wordt gemaakt aan de woningbouw. Als deze inschatting juist is voorzie ik dat het ‘goede gesprek’ de komende jaren met de agrarische sector niet gevoerd zal worden en van de huidige ambities weinig overblijft.

Maurits von Martels.