Dun Agro: ‘Hennepteelt Veenkoloniën onmogelijk door nieuwe oogstregels’

Vezelhennepverwerker Dun Agro in Oude Pekela verwerkt 1300 hectare aan vezelhennep. De overgrote meerderheid komt van boeren in de Veenkoloniën, een klein deelt uit Duitsland en Denemarken. Maar de vezelhennepteelt in de Veenkoloniën wordt met de nieuwe regels veel minder aantrekkelijk, schetst directeur Dun van Dun Agro. Er spelen een aantal problemen tegelijk.

Regels en capaciteit

Zo zijn de regels voor de teelt veranderd en moet hennep nu ieder jaar voor 1 oktober worden geoogst. Daarna moeten er rustgewassen worden gezaaid om stikstof vast te leggen. „Vezelhennep onttrekt meer stikstof uit de bodem dan dat er wordt toegediend. Door zijn diepe worteling neemt hij uit dieper gelegen lagen aanwezige stikstof op.” Volgens Dun is vanwege de capaciteit die hij heeft en de grote afhankelijkheid van het weer onmogelijk om alle vezelhennep voor 1 oktober van het land te hebben. „Wij hebben capaciteit om 160 hectare per dag van het land te halen. Maar dan moet je wel genoeg droge dagen hebben, anders lukt je dat niet. En als een boer op 1 oktober nog gewassen op het land heeft, krijgt hij een boete of word hij gekort op zijn stikstofgebruikersnorm in het volgende teeltseizoen wat bij het desbetreffende gewas gehanteerd wordt. Moeten wij dan die boete gaan vergoeden?”

Enkele weken roten

Maar er speelt nog iets anders. „De hennep wordt voor 1 oktober gemaaid, maar moet daarna nog enkele weken op het veld liggen om te roten. Hennepvezel heeft de tijd nodig om te roten om goed te kunnen verwerken. Daarbij komen de vezels los van de stengel. Dat gebeurt door inwerking van dauw of regen. En dat gebeurt normaal gesproken pas vanaf half september. Maar dat kan dus nu niet meer.”

Eco-premie veranderd

Er is daarbij nog iets vreemds aan de hand, vertelt Dun. „Hennep werd tot nu toe aangemerkt als vergroeningsgewas en bracht 150 euro aan eco-premie op. Vanaf 2023 wordt er met een puntensysteem gewerkt die toegekend zijn aan een aantal eco-activiteiten met daaraan gekoppeld een waarde.” Vezelhennep valt onder de noemer rustgewas en/of vezelgewas. „Voor iedere hectare waarvoor men de basispremie krijgt uitbetaald, moet men minimaal 5 punten per hectare behalen om in aanmerking te kunnen komen voor de eco-premie. De hoogte van de premie (brons, zilver, goud) hangt weer af van de waarde die wordt toegekend aan je eco-activiteit. Als je hennep in de Veenkoloniën (Regio 1) teelt, is die waarde 129 euro per hectare. Maar een boer uit Regio 2 (onder andere klei) komt deze bijna op 300 euro per hectare, terwijl daar het minst hennep wordt geteeld. Opmerkelijk is dat de toegekende waarde voor hennep in vergelijking met een rustgewas (onder andere graan) wel heel minimaal is - 105 euro tegenover 129 vezelgewas - en ook aan puntentelling maar 1 punt verschilt met elkaar.”

Matig gewaardeerd

Daarmee wordt een zeer duurzaam gewas als vezelhennep, waarin geen bestrijdingsmiddelen en kunstmest in de teelt worden gebruikt, wel heel matig gewaardeerd volgens Dun. „Door dit kleine verschil en de 1 oktober-regel zal een boer geneigd zijn om voor zekerheid te kiezen en graan te gaan verbouwen, aangezien er op dit moment ook een goed saldo te behalen valt en het gewas in augustus van het land komt.”

Moeilijke punten halen

In de Veenkoloniën, waar veel fabrieksaardappelen in het bouwplan zitten met een krappe rotatie, zal men niet gauw aan de eco-regeling deel nemen, meent Dun. Dat heeft volgens hem twee redenen. „Omdat aardappelteelt niet onder eco-activiteit valt, dus geen punten oplevert en voor velen bijna de helft zo niet de helft van hun areaal beslaat. Dan wordt het al heel moeilijk om met andere gewassen in het bouwplan, zoals bieten en graan en/of een vezelgewas aan het minimaal aantal punten te komen. Men zou kunnen kiezen voor een extra eco-activiteit maar lever je weer in op je andere gewassen die per saldo meer opbrengen.” Een tweede reden is, dat wanneer je wel meedoet aan de eco-regeling er weer regels aan zijn verbonden, legt Dun uit. „Dan ben je namelijk direct verplicht vanaf 2023 om perceelsgericht om de drie jaar een rustgewas te telen, waarmee je met je veenkoniaal bouwplan uiteindelijk qua rotatie vast loopt. Doe je niets gaat dit pas in 2027 in.”