Tom ten Kate (DAJK) positief na bezoek minister: 'De druk op de sector is groot'

Hoewel er op sociale media door sommigen sceptisch werd gereageerd op het bezoek van de minister, kreeg Tom ten Kate zelf alleen maar positieve berichten. „Ik heb de telefoon ’s avonds zelfs aan de kant gelegd omdat ik best moe was. Ik kreeg zoveel berichten dat ik er genoeg van had. De enkele negatieve reacties zag ik ook op Twitter, maar dat medium moet je niet al te serieus nemen”, zegt hij met een glimlach.

Ten Kate zit met zijn ouders in een maatschap. Samen melken ze 180 koeien. De jonge boer gaf een rondleiding op het melkveebedrijf bij hem thuis en vertelde in de stal over de Kritische Prestatie Indicatoren (KPI’s). Met dat systeem kunnen boeren die werken aan duurzaamheid, beloond worden voor hun inspanningen; bijvoorbeeld voor de aanleg van landschapselementen. „In Drenthe werken we al jaren met KPI’s. De boodschap die we hebben meegegeven aan de minister is dat je met doelsturing meer kunt bereiken dan met generieke maatregelen. Via KPI’s kan de boer zelf doelen stellen en bepalen hoe hij daar naartoe werkt. Zo kun je het vakmanschap belonen. De minister vindt het mooi, maar gaf aan dat het ook een onderdeel is van het Landbouwakkoord, waar collega-minister Piet Adema van LNV nu druk mee is. Ik ga ervanuit dat er iets mee gaat gebeuren bij de vorming van het Landbouwakkoord.”

Visie

Daarna overhandigde Ten Kate de visie ‘Veuruut! Samen verder’ aan Van der Wal en Jumelet. In het document schetst DAJK hoe het de landbouw in Drenthe de komende jaren voor zich ziet aan de hand van een aantal thema’s. Dit zijn: stikstof, natuur- en milieu, gewasbescherming, bedrijfsovername, verdiencapaciteit, toekomstgerichte landbouw, energie en de menselijke maat. De eerste vijf zijn door de leden gekozen en de laatste twee zijn door het bestuur toegevoegd.

Menselijke maat

De ‘menselijke maat’ noemt de voorzitter belangrijk. „Het is momenteel niet makkelijk als boer. Er is veel gebeurd en de druk op de sector is groot. Je ziet dat daar mensen onder gebukt gaan. We spreken jongeren die het niet meer weten of er geen zin meer in hebben. Dat vinden wij als DAJK erg zorgelijk. Boeren staan helaas ook hoog in lijsten met betrekking tot zelfdoding. Daarom vinden wij het belangrijk dat de menselijke maat in het oog wordt gehouden. Erfcoaches kunnen een belangrijke oplossing zijn omdat ze signalen bij boeren kunnen herkennen en vervolgens een gesprek kunnen starten. Ook kunnen ze helpen bij het zoeken en inschakelen van andere hulpverleners.”

Daar ligt ook een rol voor de politiek, vindt Ten Kate. „Johan Remkes kon op een mooie manier de wanhoop van de sector aangeven. De toon mag de komende jaren ook wel wat anders. Kritisch op elkaar zijn is goed, maar wel op een gepaste manier.”

PAS-melders

De ‘menselijke maat’ is zeer zeker van toepassing bij de problematiek rondom de PAS-melders. Een ondernemer die in deze benauwde situatie zit, was ook aanwezig bij het werkbezoek. Er is volgens de jonge ondernemer lang gesproken over hoe die casus opgelost kan worden. „De boodschap die we hebben afgegeven is dat PAS-melders prioriteit nummer één moeten hebben. De minister en provincie snappen dat, maar gaven aan dat ze vastzitten aan kaders voor bijvoorbeeld staatssteun.” Het ministerie wil wel kijken of daar meer uitgehaald gaat worden.

Ten Kate is een teleurgesteld over deze gang van zaken. „Ik vindt het jammer dat boeren die zich vrijwillig melden, niet geholpen kunnen worden. Het is een hele stap om richting de provincie te gaan en je te melden om te kijken of er mogelijkheden zijn voor opkoop. Ik denk dat wanneer je meer boeren hebt voor uitkoop, je grond en eventueel hele bedrijven als ruilmiddel hebt. Deze zou je dan kunnen gebruiken om andere boeren te laten verplaatsen of om deze grond aan andere ondernemers te geven die graag willen extensiveren. Door de stikstofruimte van die opgekochte bedrijven te hebben kun je het vliegwiel laten draaien en dus ook als eerste de PAS-melders legaliseren. Als DAJK zijn wij tegen verplichte uitkoop en onteigening. Alles moet op basis van vrijwilligheid gebeuren.”

Impact platteland

Ook een toekomstbestendig platteland is een speerpunt dat het DAJK aan de minister heeft meegegeven. Ten Kate: „Door de kabinetsplannen gaat het platteland drastisch veranderen. Het is belangrijk dat er een goede agrarische sector overblijft op het platteland, want het is daar een sterke speler. Boeren zijn veel meer dan alleen ondernemers met dieren en/of gewassen. Ze zorgen ook voor beleving. Boeren sponsoren bijvoorbeeld de voetbalclub en ondersteunen bij het opzetten van activiteiten in de samenleving. Als de sector gaat krimpen, dan wordt ook de samenleving geraakt. Voor de leefbaarheid is het belangrijk dat we een goede agrarische sector hebben.”

De minister was zich daar volgens de voorzitter terdege van bewust. „Het frame is weleens opgelegd dat de minister er is om ‘boeren op te ruimen’, maar ze weet welke grote gevolgen de plannen kunnen gaan hebben. Ik ben daarom benieuwd waar Adema mee gaat komen. Ik hoop dat er een toekomst gaat komen voor jonge boeren die verder willen. Daar zullen wij als DAJK na de provinciale staten ook flink op inzetten met ons lobbywerk."