Enquêtecommissie presenteert snoeihard rapport over gaswinning Groningen

De afgelopen twee jaar heeft de Parlementaire Enquêtecommissie zowel mensen uit het bedrijfsleven als (oud)-bewindspersonen ede verhoord over de gevolgen van zestig jaar gaswinning in Groningen.

De commissie concludeert dat gaswinning Nederland veel heeft gebracht: inkomsten voor de staatskas, maar ook comfort voor Nederlandse huishoudens. Cijfers geven een indrukwekkend beeld: zestig jaar gaswinning leverde de staatskas ruim 363 miljard euro op, waarvan 66 miljard euro als winst naar aandeelhouders Shell en ExxonMobil ging.

Aantal schades

Maar aan de andere kant heeft ook veel gekost. Boeren krijgen te maken met schade aan hun eigendommen, zoals mestkelders en schuren. In totaal zijn er meer dan 267.000 schades gemeld. Aan het begin van dit jaar is bij 7.000 huizen nog steeds onduidelijk of het wel veilig is. Ruim 8.000 gebouwen zijn versterkt, bijna 12.000 moeten nog versterkt worden en veel Groningers hebben last van stress en gezondheidsklachten.

Hoewel de staat en bedrijven profiteerde, blijven Groningers met de lasten, onveiligheid, angst en onzekerheid achter. Dat morele perspectief is lange tijd teveel onder de tafel geschoven.

Ereschuld

Volgens de commissie zit er een prijs aan het negeren van de belangen van de Groningers. De Staat en de oliemaatschappijen zijn samen in eerste instantie aan zet om de ereschuld die Nederland heeft aan Groningen in te lossen.

Het gaat hierbij niet om aansprakelijkheid volgens de comissie, maar om een morele verplichting. Om het aan Groningen en Groningers toegebrachte leed, de schade en pijn aan te pakken, en daarvoor extra middelen ter beschikking te stellen. Dat gaat niet alleen om geld, maar ook om menskracht en aandacht, en om de positie van de regio ten opzichte van andere regio’s in Nederland.

Aanbevelingen

Het inlossen van de ereschuld heeft de commissie uitgewerkt in een aantal aanbevelingen. Deze aanbevelingen richten zich allereerst op het versoepelen en vereenvoudigen van de schadeafhandeling. De commissie beveelt aan dat de schadeafhandeling voor bewoners milder, makkelijker en menselijker moet worden.Bewoners van het gaswinningsgebied gaan al te lang gebukt onder de nadelige kanten van de schadeafhandeling.

Ook moeten bewoners snel duidelijkheid krijgen over de versterking. Het zwalken in de versterkingsaanpak moet stoppen. Maak een keuze voor een verbrede gebiedsgerichte aanpak en houd daaraan vast in de nog resterende jaren van de versterking.

Toekomstperspectief regio

In haar aanbevelingen bepleit de commissie ook dat de regio weer toekomstperspectief moet krijgen. Daarvoor is meer geld nodig dan alleen voor het herstellen van schade en het versterken van woningen en gebouwen. De negatieve gevolgen van de gaswinning gaan immers verder dan de schade aan gebouwen en raken een hele regio. Voor dit langetermijnperspectief is het nodig om het leef- en vestigingsklimaat in het Noorden te versterken, zodat het voor bewoners en bedrijven aantrekkelijker wordt om zich in de regio te vestigen.

De commissie roept ertoe op om meer geld vrij te maken ter dekking van toekomstige kosten voor onder meer schade, versterking, opruimen van gasputten én voor een nieuw perspectief. De commissie benadrukt dat de Staat en de oliemaatschappijen voortaan moeten zorgen dat er aantoonbaar toereikende middelen zijn. Belangrijk daarbij is dat de oliemaatschappijen afzien van een claim op niet-gewonnen gas.