Friese partijen willen overgangssubsidie voor overstap naar circulaire teelten
In totaal reageerden veertien van de zeventien partijen die meedoen aan de Statenverkiezingen op verschillende stellingen die de redactie van Veldpost aan ze voorlegde.
Met de stelling 'Fryslân moet boeren die willen overstappen op circulaire teelten (vlas, hennep en lisdodde ) voor bouwmaterialen de eerste jaren financieel compenseren, een overstapsubsidie' zijn elf van de veertien partijen het eens, drie oneens.
De meeste partijen vinden dat boeren dus een overgangssubsidie moeten krijgen. D66 Fryslân is voorstander van een overgangsfonds, om boeren te helpen om te schakelen naar andere vormen van landbouw. Daarbij wil de partij samen met bouwbedrijven afspraken maken, zodat de boeren verzekerd zijn van afzet van hun product en daarmee ook gegarandeerd zijn van een bepaalde omzet. BBB vindt dat dit soort nieuwe teelten in een gezond bouwplan moeten passen en na een korte opstartperiode gewoon hun opbrengsten uit de markt moeten kunnen halen.
JA21 en PVV zijn het oneens met de stelling en zijn voorstander van een vrije markt. Een boer moet zelf kunnen bepalen of hij dit wil of niet. BVNL vindt gras de meest circulaire teelt. Gewassen als vlas, hennep en lisdodde kunnen wat de partij betreft in natuurgebieden verbouwd worden.
Houd Veldpost de komende weken in de gaten voor meer standpunten van Friese partijen.
Partijen die het eens zijn met de stelling:
ChristenUnie: ChristenUnie Fryslân wil dat Fryslân koploper is op het gebied van circulaire economie. Om boeren te kunnen laten pionieren met circulaire teelten is het noodzakelijk dat de provincie de rol van aanjager op zich neemt.
GrienLinks: De transitie naar een ander verdienmodel (zoals de productie van circulaire bouwmaterialen) voor boeren moet ondersteund worden met een overstapsubsidie. Dit zou hoofdzakelijk gedragen moeten worden door het Rijk. De provincie kan daar ook een deel aan bijdragen, want het overstappen op deze teelten draagt bij aan het oplossen van de problematiek op het gebied van CO2, stikstof, water, klimaat, biodiversiteit.
SP: De overstap tussen verschillende soorten landbouw is niet makkelijk. Of het nu gaat om een boer die van gangbaar naar biologisch gaat of een boer die naar circulaire teelten wil, de inkomsten zullen de eerste jaren tegenvallen. Om een boer te steunen, is er de eerste jaren financiële compensatie nodig, om het bedrijf levensvatbaar te houden.
PvdA: Boeren moeten ondersteund worden bij alle vormen van nieuwe verdienmodellen die bijdragen aan de noodzakelijke transitie van de landbouw. Het overstappen op circulaire teelten t.b.v. de woningbouw is aan twee kanten gunstig: nieuw verdienmodel voor de boer én circulaire grondstoffen voor de woningbouw en isolatie van woningen. Kortom zeker belangrijk om dit vanuit de overheid te ondersteunen.
Partij voor de Dieren: Circulaire teelten dragen bij aan CO2-opslag, helpen bij de vernatting van gebieden, versterken de biodiversiteit en zijn essentieel voor circulair bouwen. Circulaire teelten zijn onderdeel van eco-activiteiten. Wanneer bij de overstap naar circulaire teelten de eco-regeling van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid 2023-2027 onvoldoende compensatie biedt, draagt Fryslân zorg voor een aanvullende overstapsubsidie.
Boeren bedrijven moeten gestimuleerd en geholpen worden bij verandering. Niet alleen bedrijven die overstappen op circulaire teelten.
Wij stimuleren de sector om zelf met nieuwe plannen de komen. Nieuwe teelten vragen om inspanningen van de hele keten: van boeren, verwerkers en andere partners in de keten. Daar waar we dit provinciaal kunnen steunen, doen we dat.
In algemene zin vinden wij beslist dat de komende transitie op een manier heeft te verlopen die zeker ook recht doet aan de belangen van de boeren en iedereen die daarbij betrokken is. Ook in het kader van leefbaarheid voor de hele gemeenschap is het huidige boerenbedrijf sterk van belang.
Dit soort nieuwe teelten moeten in een gezond bouwplan passen en na een korte opstartperiode gewoon hun opbrengsten uit de markt kunnen halen. Daarnaast mogen ze door de compensatie niet in concurrentie komen met voedselproductie omdat dit de voedselzekerheid aantast.
D66 Fryslân is voorstander van een overgangsfonds, om boeren te helpen om te schakelen naar andere vormen van landbouw. Daarbij willen we samen met bouwbedrijven afspraken maken, zodat de boeren verzekerd zijn van afzet van hun product en daarmee ook gegarandeerd zijn van een bepaalde omzet. D66 Fryslân zal zich zowel provinciaal als landelijk inzetten dat daar aantrekkelijke financiële regelingen (subsidies en leningen) voor komen.
Ook in Fryslân zullen we moeten kijken naar wat lokaal wel kan en nodig is. Het is zaak om de juiste balans te vinden tussen enerzijds de belangen van natuur en omgeving en anderzijds een passend verdienmodel en een fatsoenlijke boterham voor de boer.
Partijen die het oneens zijn met de stelling:
JA21 is in de basis voorstander van een vrije markt. Als het rendabel is om over te stappen naar het verbouwen van circulaire teelten is dat volgens ons in eerste instantie aan de ondernemer zelf om te financieren. Wij zijn eerder voorstander van een faciliterende rol voor de provincie; door bijvoorbeeld laagdrempelige leningen of advies.
Het is voor de voedselzekerheid van levens groot belang dat boeren voedsel blijven produceren. De meest circulaire teelt die er is, is gras. Een koe eet gras, produceert vervolgens hoogwaardig voedsel en meststoffen. De meststoffen zorgen er weer voor dat gras gaat groeien waardoor CO2 wordt vastgelegd. 100% circulair dus. Gewassen als vlas, hennep en lisdodde kunnen in natuurgebieden verbouwd worden.
De PVV is van mening dat boeren zelf moeten kunnen bepalen hoe ze hun bedrijf willen runnen. Overheidsbemoeienis zoals met idiote stikstofregels wijzen wij finaal af. Willen boeren op vrijwillige basis overstappen op circulaire teelten, dan staat dat hun vrij. Echter, worden boeren door de overheid gedwongen, dan dienen ze daar volledig bij te worden gecompenseerd.
